Słownik etymologiczny języka polskiego/uprzejmy
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
Data wyd. | 1927 |
Miejsce wyd. | Kraków |
Źródło | Skany na Commons |
Indeks stron | |
Strona w Wikisłowniku |
uprzejmy, odmieniło zupełnie znaczenie; nam zdaje się znaczyć: ‘przyjemny, miły’, w istocie: ‘szczery, otwarty’, od nieużywanego u nas cerk. prĕm, ‘prosty’, prĕmo, ‘prosto naprzeciw’; w serb. szczególniej we złożeniu: sprem, sprema, ‘spiżarnia’, spremati i spremiti, ‘(s)przątać’; rus. uprjamyj, ‘uparty’ (i czes. uprzímiti se nacz, ‘upierać się przy czem’), czes. uprzímý i uprzímný, ‘otwarty, szczery’; u nas w nazwach osobowych, Przemko. Jeszcze w ogłoszeniach Stanisława Aug.: »uprzejmie nam miłym«; u Potockiego: »i łzy wchodzą do modlitw, bo uprzejmość (‘szczerość’) znaczą«; w 16. i 17. wieku zawsze tak: »będzieli oko twoje uprzejme«, Leopolita (u innych: »szczere«), »jako człowieka uprzejmego, który mu prawdę mówił«, »uprzejmie się gniewał (na łakomych)«; tytuł: »Wasza Uprzejmość«.