Sen Scypiona/Przedmowa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Sen Scypiona |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | J. Jaworski |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Henryk Sadowski |
| Tytuł orygin. | Somnium Scipionis |
| Źródło | skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Jednym z najdoskonalszych czynników, wiodących do gruntownego poznania jakiejkolwiek nauki, jest dokładna znajomość jej historji; bo jeżeli każda nauka, tylko skutkiem stopniowego rozwoju, doszła do tego stanu, w jakim ją dziś widzimy, tedy baczny pochód za jéj postępem, może nas najlepiej z nią samą zaznajomić. Nadto, rzeczywisty postęp tam być nie może, gdzie znajomość historji nie jest uwzględnioną; gdyż teraźniejszość, będąc wynikiem przeszłości, o tyle tylko może być podstawą przyszłego rozwoju, o ile umiała skorzystać z przeszłości. Tak samo się ma i z filozofją. Niepodobna dobrze i umiejętnie filozofować, nie obznajmiwszy się pierwéj z dziejami filozofji.
Kiedy inne narody cywilizacyjnej Europy, już oddawna posiadają w przekładach utwory starożytnych mędrców, my tymczasem, prócz nie wielu tłomaczeń, które przodkowie nasi w spuściźnie nam pozostawili, dotąd nie odważyliśmy się na dalszą pracę w tym zakresie. Nauka filozofji moralnej, najwięcej znajdowała u nas pracowników, ztąd i dążność do przekładu dzieł natury etycznej, musiała się najprędzej rozwinąć; posiadamy też tłomaczenie Etyki Arystotelesa i traktatu Cycerona: O powinnościach ludzkich (De officiis), z zupełnem jednak pominięciem takich prac starożytnych filozofów, w których właśnie spoczywa cała wzniosłość ich geniuszu. Mimo to, dla publiczności, chcącej obeznać się z filozofią starożytnego świata, a nie obznajmionej w takim stopniu z łaciną lub greczyzną, iżby mogła czytać swobodnie dzieła oryginalne, okazuje się potrzeba przekładu przynajmniej takich prac, któreby skupiały w sobie wszystkie ważniejsze myśli, podniesione przez dawnych mędrców. Antoni Bronikowski, tłomaczeniem dyalogów Platona, wielce przysłużył się ojczystej literaturze; żałować tylko należy, iż w miejsce Platona, którego filozofję doskonale już przed nim przedstawił w mowie ojczystej F. Kozłowski, nie obrał innego filozofa greckiego, mniej u nas znanego. Przekład np. Organonu Arystotelesa, byłby pożądańszy, od dyalogów Platona. Ale bądźmy cierpliwi, może echo naszego życzenia, nie przejdzie bezowocnie...
W dziejach filozofji starożytnej, Cycero zajmuje również niepoślednie stanowisko, wprawdzie nie jako oryginalny myśliciel, ale jako zdolny eklektyk, umiejący należycie korzystać z prac filozofów greckich. Wzięliśmy więc sobie za zadanie przełożyć chociaż ważniejsze jego filozoficzne dzieła.
Na początek, dajemy tu przekład pięknego fragmentu, pod tytułem: „Sen Scypiona”. We wstępie zaś, dla dokładniejszego zrozumienia rzeczy, staraliśmy się przedstawić krótki rys filozofji rzymskiej, której Cycero może jest jedynym i wybitnym przedstawicielem.
