Strona:Śmierć w obrzędach, zwyczajach i wierzeniach ludu polskiego.djvu/054

Ta strona została przepisana.

a gdy z tej gałązki owczaryk wylinił sobie piszczałkę, tak mu zaśpiewała owa przemieniona w wierzbinę dusza zamordowanej:

Graj owczaryku graj! Bóg ci pomagaj!
Starsza siostra mnie zabiła, a ta młodsza mnie broniła,
graj owczaryku graj! Bóg ci pomagaj!

Baśń tę o dwu siostrach, dziewczęta wiejskie w Rudawie (pod Krakowem) tak opowiadają: Wysłał raz król dwie córki swe do lasu po kwiatki, która z nich więcej uzbiera, otrzyma cały majątek królewski. Młodsza więcej uzbierała kwiatów do koszyczka, za co starsza tak się rozgniewała, że zabiła ją i pod lipą pochowała. Wzięła potem siostrzyne kwiateczki i zaniosła ojcu, a na pytanie, gdzie siostra, powiedziała, że poszła daleko w las i dotąd nie wróciła. Pasterz z polecenia króla szukając zaginionej królewny, z owej lipy, pod którą zamordowana leżała, ukręcił fujarkę, która żałośnie zagrała:

Graj pastuszku, graj!
Sercu memu żal,
Starsza siostra mnie zabiła,
O koszyczek mój.

Król usłyszawszy tę piosnkę zapłakał, a gdy fujarkę z rąk pastuszka wziął i zagrał, ona śpiewała: Graj tatuńciu, graj! i td. Gdy królowa wzięła do ust fujarkę, ta zagrała: Graj matusiu, graj! i td. Król kazał tedy przywołać córkę, dał jej fujarkę, a ona śpiewała smutnie:

Graj, fujarko, graj!
Memu sercu żal;
Tyś siostruniu mnie zabiła,
O koszyczek mój,
O koszyczek mój.

Tym sposobem odkryto tajemnicę, zabójczynię wtrącono do głębokiego lochu, gdzie z żalu i głodu umarła.
Ballada A. Chodzki p. t. Maliny i Balladyna Słowackiego osnute są na tem podaniu o piszczałce, wykręconej z wierzby, rosnącej w ciemnym, niedostępnym borze, gdzie nie słychać ani szumu wody, ani piania koguta, nieprzyjaźnego złym duchom, tu wydaje w pieśni ludzkim głosem poruszającym do tańca umarłych, zbrodnię siostry. Przemiana duszy zabitej siostry w piszczałkę z wierzbiny utrzymała się w powiastce dzięki idei sprawiedliwości, która wedle wyobrażenia ludu nie uciekła jeszcze z ziemi. Jeżeli zbrodni nie ukarze sędzia, to pomści ją siła nadprzyrodzona w postaci cudownej, czarodziejskiej piszczałki.