Strona:Świat pani Malinowskiej (Tadeusz Dołęga-Mostowicz).djvu/309

dym człowiekiem łączy go tylko fakt formalny pokrewieństwa, szczegół właściwie bez znaczenia.
 — Ty, Heniu — mówił Miszutka — zapominasz o jednym: wszystko to już było. I hierarchia, i feodalizm, i rasowość. W starym Rzymie już powstawało pojęcie barbarzyńcy.
 — I cóż z tego, że było?
 — A to, że nie ma po co ekshumować i galwanizować trupa, który i tak musi przejść później taki sam proces rozwoju, jeżeli sprawia ci to przyjemność, degeneracji.
 — To nie jest powiedziane, że musi.
 — Więc co?... Na całą wieczność, aż do końca świata przetrwa ten twój system?...
 — Dlaczegóż by nie? — upierał się Henryk.
 — A dlatego, że życie to nieustanna przemiana, mój ty Tarkwiniuszu.
 — Nie wszędzie. Na przykład Chiny.
 — Co Chiny?
 — Trwały w niezmiennej cywilizacji przez długie wieki, przez dziesiątki wieków.
 — Ale mówisz: trwały, więc nie zaprzeczasz, że przeszło im to?
 — Ach, tu działały wpływy zewnętrzne.
 — Wszystko jedno jakie.
 — Bynajmniej. Wybudowali sobie nawet mur, by się osłonić od wpływów zewnętrznych. Dowodzi to niezbicie, że świadomie uznawali doskonałość swego ustroju moralno-obyczajowego i państwowego. A zresztą nie mam zamiaru budować.
 — Chińskiego muru?
 — Nie. W ogóle nie trzeba budować.