Strona:Życie płciowe i jego znaczenie.djvu/030

ponad zwierzęta. Zwierzę, mając tylko instynkta przyrodzone, nie może tak łatwo schodzić z drogi życiowej, wytkniętej mu przez przyrodę. Człowiek ma za pomocą rozumnej woli trzymać się zawsze popędów zdrowych, ma oceniać świadomie wymagania przyrody, i stosować się do potrzeb, a unikać wszelkich szkodliwości na drodze życia. W tej możności oceniania drogi życiowej, świadomego postępowania za przeznaczonemi dla człowieka wskazówkami przyrody, tkwi właśnie wywyższenie człowieka przez Stwórcę. Dar to wielki. Świadomość ta, gdy jej używamy na dobre, unikając wszelkich zboczeń, daje nam poczucie szczęścia, jakiego zwierzęta zaznać nie są zdolne.
 Zastosowując to do życia płciowego, zrozumiemy, że człowiek nie umiejący utrzymać równowagi w swych różnych popędach, nie umiejący nadawać właściwego kierunku popędom płciowym, nie umiejący używać ich ze zrozumieniem, może łatwo popaść w rozpasanie zmysłowe, niższe od zwierzęcości. Zwierzę spełnia obowiązek płciowy, gdy głos przyrody je powołuje, gdy zachodzi dlań istotna potrzeba; człowiek zapomocą swej woli może przytłumić inne skłonności, dając natomiast wybujać popędom chuci czysto zmysłowych. Słowem, człowiek, chociaż obdarzony rozumną wolą, może popaść w błąd taki, że, zamiast oceniać rozumnie potrzeby przyrodzone, i dawać w miarę ujście popędom płciowym, wysila się kosztem innych narządów, przedewszystkiem kosztem mózgu, na pobudzanie się do podniecień i rozkoszy płciowych nie w porę i bez istotnej potrzeby dla całego ustroju, niejako bez powołania przez przyrodę.
 Im zaś bezładniej ktoś, to tu, to tam szuka zaspokojenia popędu płciowego, (jak o tem powy-