Chcąc niniejszy temat opracować wyczerpująco, trzebaby napisać całe tomy, poniekąd roztrząsnąć całą „sprawę socjalną“. Ograniczamy się zatem tylko na niektórych ważniejszych szczegółach.
„Kultura“, „cywilizacya“, oto hasła przeważnej części narodów zwłaszcza europejskich. U niektórych ludów nastąpił już nawet pewien rodzaj hyperkultury, i tak np. Niemcy, zbyt lubiący nazywać się „kulturtraegerami“, chcieliby swą samozwańczą, osławioną kulturą cały świat „uszczęśliwić“![1] Narody zaś, uważane poniekąd za barbarzyńskie, bronią się, jak mogą, od takiej niby cywilizacji, w przekonaniu, że ona mieści w sobie przedewszystkiem dużo moralnej a raczej niemoralnej zgnilizny! Dowodów na to namnożyło się aż do zbytku, także z najnowszych czasów. Wspominamy tu tylko o ostatniej wyprawie wojennej przeciw Chińczykom. Podanie, wystosowane przez „Berlińskie Towarzystwo kobiet“, rzuca zbyt jaskrawe światło na wysławianą europejską kulturę i na tutejszą „obyczajność“. Otóż w podaniu tem wymieniono m. i. brutalność, chuć i rozpasanie żoł-
- ↑ Jak Hererów?!..
