Strona:Żywot człowieka poczciwego. T. 1.djvu/11

Ta strona została przepisana.




Słowo wstępne

Zbiór Pisarzów polskich zaczynamy od Reja, od Żywota człowieka poczciwego. Jest to bowiem utwór, doskonale streszczający w sobie zakres myśli i uczuć zwykłego Polaka w XVI wieku, tak jak Rej jest wybornym, niezrównanym typem samorodnym ówczesnej umysłowości polskiej. Postać to godna Holbeinowskiego pędzla, a pomimo tylu dobrych studyów i rozbiorów dzieł jego, syntetycznej monografii, obejmującej bystrym i spokojnym rzutem oka całokształt zasług i znaczenia Mikoła Reja, nie posiadamy jeszcze.
Za dwa lata nadejdzie 400-tna rocznica urodzin polskiego „Enniusa”, jak go już współcześni zwali, w trafnem zrozumieniu przełomowej dla piśmiennictwa polskiego działalności Reja. Rocznicę tę uczci zapewne godnie największa nasza instytucya naukowa: Akademia Umiejętności w Krakowie. — Jakkolwiek nie łatwo wydać sąd sprawiedliwy o człowieku, który już u współczesnych spotykał się bądź-to z przesadnem uwielbieniem, bądź też z surowem potępieniem — prze-