wytwarza natomiast, niejako mimochodem, warunki sprzyjające zaistnieniu nowej etyki, gdy towarzyszący mu wyzysk skłania robotników do współdziałania w samoobronie, co owocuje zalążkami przeobrażeń moralnych, kreuje solidarność, wzajemną troskę, braterstwo. Jak pisze Urszula Dobrzycka, „W myśl tej teorii kapitalizm nie może utrzymać się, ponieważ rozwinęły się w nim czynniki przeciwstawne, które dokonają jego likwidacji. Potencjał sił moralnych, twórczych, znajdujący się w każdej uciskanej, zniewolonej jednostce, kumuluje się w obronie zagrożonych wartości człowieczeństwa”[1].
Abramowski propaguje zatem tezę, że niezbędnym elementem nowego ładu jest przemiana zachodząca w sumieniach ludzkich. Dopiero gdy na strukturalne procesy kapitalizmu nałoży się rewolucja moralna szerokich rzesz społecznych, samo przejęcie władzy politycznej może zaowocować znaczącą poprawą sytuacji. Teza ta, kluczowa dla jego teorii społecznej, streszcza się w słowach samego Abramowskiego: „[...] to tylko staje się faktem historycznym, rzeczywistością życia społecznego, co przejdzie jako idea przez świadomość mas ludowych [...]”[2]. Jeśli natomiast przemiany w obrębie stosunków władzy politycznej nie poprzedzi „przemiana sumień”, w nowe realia zostaną przeniesione nawyki rodem z kapitalizmu, co sprawi, że poza zmianą nazw i sloganów, wszystko zostanie po staremu. Dawnych kapitalistów w roli wyzyskiwaczy zastąpią „kapitaliści państwowi”, czyli kasta dysponentów środków produkcji, związana wprost ze strukturą władzy. Leszek Kołakowski pisał o koncepcjach Abramowskiego następująco: „[...] walka o wszelkiego rodzaju przywileje nieuchronnie odtworzy się na gruncie upaństwowionej własności, gdyby komunizm opanował społeczeństwo, które moralnie nie zostało odmienione i nadal nosi w sobie wszystkie potrzeby i żądze, w jakich poprzednie ustroje je wychowały; rezultatem komunizmu w tych warunkach, jak pisał Abramowski w 1897 roku, może być tylko nowa formacja klasowa, w której antagonizm między
