W rozległej działalności literackiej Adama Asnyka, która doczekała się już wielostronnej oceny i analizy krytycznej, zgoła nieznaną jest nie tylko szerszemu ogółowi wielbicieli talentu znakomitego poety, ale nawet krytykom literackim, twórczość jego w zakresie noweli i powieści. Jest to zupełnie naturalnem, gdyż spuścizna jego w tym dziale literatury pięknej jest więcej niż skromna. Pozostało w plonie nowelistycznej jego prozy zaledwo trzy utwory. Jedna większa nowela, mogąca być nazwaną powieścią: „Panna Leokadja“ — opowiadanie hreczkosieja — jak ją sam autor nazwał — ukazała się w „Dzienniku literackim“ lwowskim w r. 1868 pod pseudonimem Jana Stożka, którym to pseudonimem Asnyk podpisywał także pierwsze swoje utwory poetyckie, oraz dwie mniejsze nowele „Opiekunowie“, drukowaną w r. 1882 w „Reformie“ i „Wśród lasu“, opowiadanie, ogłoszone w warszawskim dzienniku „Echo“ w r. 1877.
Wszystkie te trzy utwory — aczkolwiek według dzisiejszych pojęć odbiegają od metod i form tworzenia artystycznego pokolenia, jakie nastąpiło po Asnyku, mają wybitne piętno ducha wyższego, pełnego inspiracji, która na każdem polu twór-
