Strona:Adam Fischer - Ossolineum.djvu/27

wym Towarzystwa naukowego w Getyndze, a towarzystwa naukowe w Pradze i Warszawie, Akademia w Wiedniu, uniwersytety w Krakowie, Wilnie i Lwowie obdarzyły go tytułami i honorami. Uznanie sfer naukowych zdobył sobie Ossoliński głównie przez swe liczne studya historyczne i literackie, jakie mógł opracowywać, dzięki zebranym przez siebie tak bogatym materyałom. Do badań przystępował w sposób zupełnie nowoczesny, jak tego dowodzą jego „Wiadomości historyczno-krytyczne“ (t. I—III. w latach 1819—1822, t. IV. dopiero w r. 1852), gdzie musi się podziwiać wielki warsztat bibliograficzny i pierwszy w literaturze naszej przykład monograficznego ujmowania zjawisk historyczno-literackich.
 W niczem jednak uczony badacz nie rozwinął tyle energii, co w urzeczywistnianiu swego projektu założenia narodowej Biblioteki. Jak początkowo nie szczędził zachodów u dworu i w nadwornych kancelaryach, tak później po akcie fundacyjnym ogranicza się w osobistych wydatkach i łoży na dzieło swe sumy przechodzące jego majątkowe siły, byle tylko dopiąć celu swych życzeń i nadziei. Zakupiony gmach zamierzał przebudować własnym kosztem na odpowiedni budynek do pomieszczenia Zakładu. Zasięgał pod tym względem rady znawców i architektów, a sam prezes Akademii sztuk pięknych w Wiedniu, hr. Nobili, wygotował siedm planów. Na razie musiano ciągle zaś dokonywać pewnych napraw i restauracyi, gdyż jak pisze pierwszy dyrektor Zakładu nar. im. Ossolińskich ks. Fr. Siarczyński „budynek broniony i zachowywany od zniszczenia samem tylko utrzymywaniem w jednymże stanie murów, doznawał losu chorego człowieka, któremu gdy się nie polepsza, pogorsza się tem samem — szkodliwy zaród złego wzmaga się i sprawia zniszczenie“. Część trosk tych musiał wziąć już wtedy na siebie Henryk książę Lubomirski, gdyż Ossolińskiemu począł wiek dolegać. W ogóle ostatnie lata życia miał Ossoliński bardzo smutne i kłopotliwe. Majątek uszczuplony wielkimi wydatkami na bibliotekę skromne już