Strona:Adam Fischer - Ossolineum.djvu/60

 Zakład utworzony więc w czasach niedoli narodu, przetrwał epokę najbardziej nieprzyjazną dla nas, aby wreszcie w nieświetnych wprawdzie okolicznościach, ale w nierównie lepszych niż dawniejsze, przy zupełnej wyrozumiałości późniejszych władz politycznych i pod troskliwym zarządem własnym iść w pomoc dalszemu rozwijaniu narodowej oświaty i kształceniu nowych pokoleń. W Ossolineum bowiem przez zespół ludzi oddanych nauce wytworzyła się z czasem specyalna atmosfera naukowa w tych zasobnych a spokojnych zbiornikach wiedzy. Można rzec śmiało, że w czasach ucisku i niemczyzny cały ruch naukowy Lwowa ogniskował się w murach Zakładu i że tu skupiały się najcelniejsze siły umysłowe. Wielkie ognisko nauki przechodziło przez liczne wiry zdarzeń politycznych, zawsze z godnością i poczuciem słusznej sprawy. Zakład był zawsze nadto szkołą i pracownią młodych umysłów i bardzo wiele znakomitych pracowników na polu historyi i literatury, jakich wydała Galicya, przechodziło przez Ossolineum, piastując tu różne godności. Wszystkich wymieniać rzecz niemożliwa; na paru znamienitszych nazwiskach musimy poprzestać. W latach 1857—1863 zajęty był w Zakładzie wielki poeta 1863 roku Mieczysław Romanowski, który płomienne swe pieśni bohaterską śmiercią przypieczętował. Przez okres przeszło trzydziestoletni (1882—1913) pracował Władysław Bełza, niezrównany poeta dziatwy polskiej, zrazu jako skryptor mający dozór nad czytelnią dla młodzieży, potem jako sekretarz administracyjny i naczelnik wydawnictwa książek szkolnych. Zawsze działał z niezmierną korzyścią dla dobra ukochanej przez się instytucyi, okazywał żywe zajęcie dla każdej najdrobniejszej sprawy, a występował stale z gorącym zapałem i niebywałą, rzadką bezinteresownością. Charakter czysty jak łza, a serce o wyjątkowej dobroci sprawiły, że wkrótce doszedł w Zakładzie do pierwszorzędnego znaczenia i powagi. Jako doradca kuratora i jego zastępcy, miał też odtąd na wszystkie sprawy Zakładu wpływ stanowczy, z którego korzystał zawsze ku wielkiemu po-