Czytelnia ta wykazywała z czasem coraz mniejszą frekwencyę, a przyczyną tego było powstanie licznych tanich a nawet bezpłatnych wypożyczalni i bibliotek gimnazyalnych, a przedewszystkiem uniemożliwienie korzystania z niej młodzieży gimnazyalnej z powodu zaprowadzenia jednorazowej nauki przedpołudniowej. Objaw ten skłonił Dyrekcyę Biblioteki do zniesienia tej czytelni i zamiany jej na książnicę, gdy zbiory Ossolineum, dzięki ofiarności jednostek jak i własnym usiłowaniom, tak niebywale wzrosły, że brakło pomieszczenia dla rosnących bogactw. Również z każdym rokiem powiększała się ilość pożyczających do domu.
| W r. 1871 | wypożyczono 103 | osobom 844 | dzieł |
| „ 1880 | „ 237 | „ 6.620 | „ |
| „ 1890 | „ 171 | „ 4.059 | „ |
| „ 1893 | „ 144 | „ 2.400 | „ |
| „ 1913 | „ 2.751 | „ 5.807 | „ 8.631 tomów. |
Dowodem ogólnego wzrostu mogą być także znacznie zwiększone wydatki na pomnażanie zbiorów. W ciągu pięciu lat 1844—1849 wydano wszystkiego 2.960 złr., zaś w roku 1912 na zakupno i oprawę książek i rękopisów, oraz na prenumeratę czasopism 10.498 koron. Dzięki tym względnie znacznym sumom (bo potrzeby rosną), wydawanym corocznie na powiększanie i kompletowanie zbiorów, posiada Ossolineum niektóre działy (na przykład czasopism) najbogatsze w całej Polsce.
Równomiernie z biblioteką rozwijało się także Muzeum ks. Lubomirskich. Powstało dzięki ofiarności Henryka ks. Lubomirskiego w roku 1823. Część tych zbiorów otrzymał Zakład jeszcze za życia ks. Henryka, resztę zaś, a mianowicie zbrojownię, zbiór obrazów, rycin i pamiątek historycznych przeniósł do Zakładu dopiero książę Jerzy w roku 1870. Z biegiem lat pomnażała się coraz więcej ilość tych pamiątek historycznych i ciekawych zabytków sztuki i kultury. O rozwoju muzeum objaśni następujące zestawienie:
