Strona:Album zasłużonych Polaków wieku XIX t.2.djvu/219

Ta strona została przepisana.

ratow tarnogrodzkich d. 24 lipca 1716 r. — Niewola Franciszka Ponińskiego, stolnika poznańkiego, starosty kopanickiego na Sonnensteinie w r. 1734 — Powstanie Kościuszki w Kurlandyi — Wspomnienia z czasów Prus poludniowych».
W r. 1863 wydał Jarochowski w drugim tomie Opowiadań i studyów historycznych rozprawy p. t: «O handlu gdańskim za czasów Zakonu — Porwanie Jakóba i Konstantego Sobieskich — Sprawa toruńska z r. 1724 — «Gazeta Berlińska» (Vossa) jako materyał do dziejów polskich w XIII wieku — Wycieczka Grudzińskiego do Polski r. 1712 — O Sobieskich.» W tymże czasie ukazały sie oddzielne szkice: «Car Piotr i carewicz Aleksy» (1862 r.) i «Wielkopolska w czasie pierwszej wojny szwedzkiej od r. 1655 co 1667» (1864 r.).
Krytyka specyalna[1] wyróżnia z tego długiego szeregu studyów dziejowych jedynie tylko «Wielkopolskę» i «Sprawę toruńską.»
W r. 1874 ukazała sie druga część głównego dzieła Kazimierza Jarochowskiego: Dzieje Panowania Augusta III od wstąpienia Karola XII na ziemię polską aż do elekcyi Stanisława Leszczyńskiego, 1072—1704.
Sumienność, erudycya i gruntowność tej olbrzymiej (646 str.) monografii politycznej «dwóch lat» jest podstawą zasług dziejopisarskich Jarochowskiego. Praca ta uleczyła go z predylekcyi dla Rzeczypospolitej szlacheckiej, rozszerzyła jego poglady, pogłębiła erudycyę i krytycyzm dziejopisarski. Postep ten oceniła nalezycie Krakowska Akademia Umiejętności, mianujac w r. 1878 Jarochowskiego swoim członkiem korespondentem.
Nabyte zalety przelał zasłużony autor w znacznej mierze i na dalsze prace swoje, które w liczbie trzydziestu studyów nad XVII i XVIII stuleciem zawarł pomiędzy r. 1877—1886 w czterech ostatnich seryach swoich Opowiadań i studyów historycznych.
Pierwsza z nich (ogł. 1877 r.) objęła rozprawy p. t.: «Przyczynek do dziejów bezkrólewia po Michale Wiśniowieckim i (do dziejów) pierwszych miesięcy panowania Jana Sobieskiego — Kandydatura duńka w czasie bezkrólewia po Michale Wiśniowieckim — Jan Stanislaw Jabłonowski, wojewoda ruski, i zatarg jego z królem Augustem II — Epilog sprawy toruńskiej — Napad Brandeburczyków na klasztor parydyski w r. 1740 — Zamach Augusta II na Warszawę w r. 1704.»
Druga (ogł. 1882 r.) p. t. Nowe opowiadana i studya historyczne, zawarła szkice nastepujące: «Zamachy Augusta II na Leszczyńskiego — Katastrofa Patkula — Koniec Radziejowskiego — Brandeburgia i Polska w pierwszych latach po traktacie oliwskim — Polityka brandeburska w pierwszych latach wojny Karola XII i misya Przebendowskiego do Berlina w r. 1704 — — Próba emancypacyjna polityki Augustowej r. 1720 — Oblężenie miasta Poznania przez Patkula w r. 1704.»
Trzecia (ogł. w r. 1884) zawarła studya p. t.: «Wyprawa i odsiecz wiedeńska — Wyprawa wiedeńska ze stanowiska interesu politycznego Polski — Rada senatu wyszogrodzka i zabiegi polityczno-dyplomatyczne po zajęciu Warszawy w miesiącu wrześniu r. 1704 — Wielkopolskie Leszno w r. 1707 — Polityka saska i austryacka po traktacie altransztadzkim — Bitwa wschowska d. 13 lutego 1706 r. — Stanisław Leszczyński po Pułtawie — Stosunek Brandeburgii do Koscioła Katolickiego w ziemiach polskich od r. 1640 do 1740 — Kamieniec i Poznan po Augustowej restauracyi — Potyczka kargowska i kapitan Więckowski.»
Nakoniec część czwarta Opowiadań, wydana w r. 1866 p. t.: Z czasóww saskich spraw wewnętrznych, polityki i wojny, objęła rozprawy nastepujace: «Lauda połączonych województw: kaliskiego i poznańskiego za panowania Augusta II — Dwie misye Franciszka Ponińskiego, starosty kopanickiego, do cara Piotra w latach 1717 i 1718 — Epizod Rakoczowy w dziejach panowania Augusta II od r. 1703—1717 — Bitwa pod Poniecem d. 9 listopada r. 1704, jej przeddzień i następstwa — Oblężenie Gdańska w r. 1734.»
Nadto wydał Jarochowski (w r. 1880) książkę o «Literaturze poznańskiej w pierwszej połowie bieżącego stulecia», oraz zamieścił w tygodnikach i miesięcznikach polskich długi szereg sprawozdań, streszczeń, krytyk i artykułów, z pośród których wyróżnia się «Sprawa Kalksteina» drukowana w Ateneum w r. 1877.

J. K. Kochanowski.



  1. Smolenski j. w. — Stamtąd również zaczerpnęliśmy bibliografię pism Jarochowskiego.