Strona:Album zasłużonych Polaków wieku XIX t.2.djvu/256

atoli charakter starożytniczy. Przecie jeszcze wówczas nie przeczuwano nowej szkoły. Nie można też uważać Czackiego za historyka prawa.
 Pierwszy, który do tego tytulu ma prawo — jest dopiero Bandtkie. Choć jego działalność rozpoczęła się jeszcze przed epoką nowej szkoły i choć silnie związany z tradycyą dawnej metody, to przecież, stojąc na rozdrożu, owiany jest już duchem tych nowych zapatrywań, nowych poglądów.
 Jan Wincenty Bandtkie pochodził z Lublina, gdzie się urodził 14 lipca 1783 r. Stąd była i jego matka, Anna Marya z Noaków; ojciec Jan Samuel, rodem z Schlichtingsheim pod Wschową, osiadł tu później jako kupiec. Po kilku latach nauki w prywatnej szkole niemiecko-polskiej w Lublinie, wysłany został w roku 1794 do Wrocławia, gdzie ukończył szkołę przy kościele św. Elżbiety, pozostając od r. 1798 pod czułą opieką starszego brata, Jerzego Samuela. Przez trzy lata (1803-1806) studyuje prawo na uniwersytecie w Halli, głównie pod przewodnictwem Woltaera. Przez lat dwa był tamże równocześnie nauczycielem języka polskiego. W r. 1806 powraca do kraju, do Warszawy, mimo propozycyi, które go wzywały do objęcia wcale korzystnych posad w Magdeburgu i Wrocławiu. W Warszawie — po zdaniu egzaminu — został aplikantem czyli, jak wówczas mówiono «referendaryuszem», przy regencyi warszawskiej (t. j. przy sądzie szlacheckim departamentu warszawskiego). Po opuszczeniu w końcu tegoż roku Warszawy przez władze pruskie, Bandtkie wyznaczony został do deputacyi, regulującej sądowe sprawy depozytowe, a w roku 1807 mianowany asesorem przy sądzie apelacyjnym w Warszawie, na którym to urzędzie pozostał do wprowadzenia kodeksu francuskiego w roku 1808. Od tego roku Bandtkie w dwóch kierunkach rozwija bardzo wydatną działalność. Został wówczas powołany przez ministra sprawiedliwości, Feliksa Łubieńskiego, na pisarza aktowego, czyli notaryusza, w mieście Warszawie (r. 1808), a już w rok później na pisarza aktowego księstwa warszawskiego. Potwierdzony też został w tej godności po utworzeniu królestwa kongresowego. Od r. 1819 był także regentem kancelaryi hipotecznej, powołany na to stanowisko przez radę wojewódzką po wprowadzeniu przez ustawę z roku 1818 nowych urządzeń hipotecznych. Dopiero w r. 1843 porzuca te zajęcia, mianowany członkiem komisyi rządowej sprawiedliwości i radcą stanu, które to godności zachował do śmierci.
 Obok tych praktycznych zajęć prawniczych Bandtkie przez znaczną ilość lat rozwija bardzo żywą działalność, jako profesor. Kiedy utworzono w Warszawie szkołę prawa i administracyi, Bandtkie otrzymał nominacyę w r. 1808 na jej profesora, wykładał prawo rzymskie, a przez cały — krótki zresztą — czas istnienia tej szkoły był jej naczelnikiem. Kiedy w r. 1816 zamierzono utworzyć uniwersytet, Bandtkie brał udział w organizacyi tegoż, i przeszedł do uniwersytetu, jako profesor prawa rzymskiego, a następnie i polskiego. Od r. 1825 wykładał już tylko prawo polskie. Przez cały też czas istnienia uniwersytetu aleksandryjskiego (do r. 1831) był dziekanem wydziału prawa.
 Prócz tych zajęć podwójnych brał Bandtkie udział nieraz w ważnych przedsięwzięciach. Tak w r. 1808 powołał go minister Lubieński do komisyi, która miała opracować kodeks procedury. Odmówił jednak wezwaniu (r. 1817) na członka konsystorza ewangelickiego w Warszawie, jak i powołaniu na radcę przy królewskim konsystorzu i kollegium szkolnem w Poznaniu.
 Pracy i sumienności niezwykłej Bandtkiego nie brakło uznania. W r. 1817 został wybrany na członka rady województwa warszawskiego. Od komisyi rządowej sprawiedliwości (r. 1819), od komisyi rządowej hipotecznej (1819 i 1820), jak i od komisyi wyznań i oświecenia (r. 1819) dostaje pisma pochwalne. Za staraniem rady uniwersytetu otrzymał też szlachectwo dziedziczne z przydomkiem Stężyński i został wpisany (1819 r.) w księgę szlachty czerskiej. Warszawskie towarzystwo przyjaciół nauk obrało go w roku 1811 członkiem przybranym, a następnie (r. 1812) czynnym, towarzystwo uczone krakowskie w r. 1816 korespondentem, a uniwersytet wileński tegoż roku członkiem honorowym. Od uniwersytetu królewieckiego dostał w r. 1814 tytuł doktora praw. Otrzymał ordery św. Włodzimierza III kl., św. Stanisława kl. II z gwiazdą i św. Anny kl. II z koroną cesarską.
 Zmarł w Warszawie 10 lutego 1846 r.
 O działalności Bandtkiego, jako praktycznego prawnika nie mam zamiaru tu mówić. To jedno wystarczy zaznaczyć, iż odznaczał się nieska-