Strona:Album zasłużonych Polaków wieku XIX t.2.djvu/321

Ta strona została przepisana.

znaczna 7446-m regestów z tegoż Archiwum do druku, uskutecznionego w X tomie A. G. i Z. w r. 1884, a wreszcie, nie porzucając studiów nad wiekiem XVI, zapuszczał się co i raz w dzieje o wiele wcześniejsze (Szczerbiec i złote Wrota Kijowskie; Bolesław Chrobry i Otton III w Gnieźnie i t. p.) i — późniejsze (Zur polnischen politik Katharina II, 1791; Konstytucya 3 Maja i mocarstwa niemieckie i t. p.). Znajdował nawet czas na archeologię (Modele archeologiczne).
Zarówno jednak zamiłowanie, datujące z czasów młodości, jak i największy stosunkowo zasób przygotowania, skłaniały Liskego i później, przede wszystkim ku studiom nad wiekiem XVI, dzięki którym powstał cały szereg opracowań monograficznych, będących ze względu na metodę, przedmiot, a niekiedy i — język, jednym z najtrwalszych łączników polskiego uczonego z nauką Zachodu. Do prac tych należą: Zjazd w Poznaniu w roku 1510. Dwa dyaryusze Kongresu Wiedeńskiego z roku 1515, Der Wiener Congress von 1515, und die Politik Maximilians gegenüber Preussen und Polen, Elekcya w Rzeszy w r. 1519 i in.
Nadto oddawał się Liske i badaniom nad wiekiem XVII (Stanisława Żółkiewskiego.. klęska i zgon na polach cecorskich, Ulryka Werduma dyaryusz wyprawy Jana Sobieskiego w r. 1671), a, zostawszy w r. 1873 członkiem korespondentem Krakowskiej Akademii Umiejętności, która go w r. 1878 powołała na swego członka czynnego, poświęcał gorliwie prace swoje i jej wydawnictwom, w rzędzie których Monumenta Poloniae Historica, objęte przez Akademię po śmierci Bielowskiego, należały do chef d’oeuvre krytyki naukowej. W tej to publikacji ogłosił Liske w r. 1877 Katalogi Arcybiskupów Gnieźnieńskich (tom III), a w dziesięć lat później, wspólnie z Antonim Lorkiewiczem, Memoryat Jana z Komorowa. (t. V).
Pogłębiając wśród studiów porównawczych dzieje — nietylko Polski, ale i państw innych, będących z nią niegdyś w bliskiem zetknięciu, zebrał Liske wiadomości polskie o dawnej Szwecji i Hiszpanii, stąd powstały dwie jego prace, w odpowiednich językach wydane: Oefversigt af den Polska litteraturen med särskild afseende pa den svenska historien i Viajes de extranjeros por Espana y Portugal en los siglos XV, XVI y XVII (tłom. F. Rożański). Za pierwszą z tych prac otrzymał Liske od króla szwedzkiego Oskara, order Gwiazdy Północnej. Analogicznem do tych opracowań dziełem Liskego, przeznaczonem dla Polski, była książka o Cudzoziemcach w Polsce (Lwów 1879) i Listy Piotra Ronquillo, posła hiszpańskiego, pisane z Polski 1674.
W r. 1887, zamiast Książki Pamiątkowej, przygotowywanej przez uczniów Liskego ex re piętnastolecia pedagogicznej działalności mistrza, powstało na jego cześć we Lwowie pismo, poświęcone dziejopisarstwu.
Kwartalnik Historyczny i olbrzymie jego zasługi dla nauki polskiej stanowią po dziś dzień żywą aureolę, unoszącą się nad pamięcią Liskiego. Należy do niej i Lwowskie «Towarzystwo Historyczne», którego założycielem stał się właśnie Kwartalnik. Liske był dożywotnim prezesem «Towarzystwa» i dożywotnim redaktorem jego organu, w którym zdołał jeszcze zamieścić cenną Bibliografię dzieł zagranicznych i ku któremu, umierając, ostatnią myśl swoją zwrócił.

J. K. Kochanowski.