O pracach tych będzie mowa przy innéj sposobności.
W słowniku niniejszym zestawiono są wyrazy kaszubskie objęte słownikami resp. pracami: Cenowy, Hilferdinga, Pobłockiego, Derdowskiego i Biskupskiego.
Raz po raz podaję próby mowy ludowéj w Poznańskim, gdzie mówią z małą tylko różnicą tak jak na Kaszubach. Gwarę poznańską opisał dr. Leciejewski; do jego opisu z czasem niejedno dodam, mianowicie godne uwagi zjawiska w gwarze nadnoteckiéj, gdzie lud mówi — jak mówił autor Kazań gnieźnieńskich — : cijem zamiast kijem, taci = taki, nodzi = nogi, dzinie = ginie, ubodzi = ubogi itd. Znachodzi się tam á, é, ó tj. samogł. pochylone, nowotwory om, óm zam. ą; em, ém, zam. ę; daléj oprócz ą, ę jeszcze nosowe un i an np. ranka = ręka, Dambno = Dębno, gamba = gęba; wiancy = więcéj, ganś = gęś; daléj mówią tam: rek, reci zamiast rak, raki; lempa zam. lampa; klemka zam. klamka; wielgi, wieldzi zam. wielki; mu͡nka = mąka, tu͡nka = niem. tunke. Zamiast kołowrotek mówią kółko; zamiast miałko mówią snadko, bulwy = perki, kartofle; pochowa = pogrzeb; dowścipny = dowcipny; drdza = rdza; szczkáwka = czkawka; pierny = pieprzny; pokorbiać = podrzeźniać; brzad = suchy owoc; korki, korci = drewniaki.
Przytaczam nieraz i Chwalczewskiego, u którego bel i boł = był, belo = było, breła = bryła, dobro = majątek, własność jachać = jechać, miełych rycerzów = miłych rycerzów, serowy = surowy, złupieli = złupili, pobieli = pobili, mniejsce = miejsce, plowacz = plwacz, wielgi = wielki, potkali = spotkali, nynio = teraz, nadziewać się = spodziewać się itd.
Nad Notecią — w maju 1889.
Skrócenia:
stgn. = starogórnoniemieckie.
śrgn. = średniogórnoniemieckie.
stgrm. = starogiermańskie.
Fr. = Frischbier, Preussisches Worterbuch. Berlin 1882.
Kl. = Kluge, Etym. Worterbuch der deutschen Sprache, Strassburg 1883.
Weigand = Deutsches Worterbuch. Giessen 1876.
