Zbliża się trwożny rzeźbiarz, bóstwu dary składa:
„Bóstwo! Jeśliś wszechmocne, rzekł cicho te słowa,
Daj mi żonę tak piękną, jak jest marmurowa.“
Nie śmiał prosić o więcej .............
............................
Wraca rzeźbiarz do domu i posąg całuje;
Widzi, jak ogień życia martwy głaz zajmuje;
Już śmielszy; z uniesieniem pierś przyciska piękną
Przykłada usta, zwolna wszystkie członki miękną
.....................................
Nie śmie wierzyć, lecz chwyta omyłkę mu drogą
I raz jeszcze kochankę obejmuje z trwogą.
Biją dotknięte żyły, posąg został ciałem.
Wenerze składa dzięki Pigmalion z zapałem.
Już niefałszywe usta usty swemi tłoczy
Dziewica uścisk czuje i otwiera oczy,
I rumieni się cała, gdy z światła widokiem,
Kochanka zadziwionym zobaczyła okiem...
Mit o Galatei, w której kamienną postać tchnął życie przez żar miłosnego uczucia jej twórca — Pigmalion, znalazł wielokrotnie wyraz w literaturze i plastyce Zachodu. Od pastorałki hiszpańskiej Cervantesa (1584 r.), naśladowanej przez Floriana w romansie pasterskim, przez libretta Metastazia i Lamotte’a w operze, i komedję, jak u Romagnesiego, dostarczyła baśń grecka pointy fantazji twórczej. Znaną scenę liryczną J. J. Rousseau’a z r. 1775, wystawioną w teatrze warszawskim („Pigmalion“) w r. 1777, przyswoił polskiej literaturze Tom. Kaj. Węgierski. W plastyce słynny jest fresk Rafaela „Tryumf Galatei“ w pałacu Farnezi w Rzymie, jak też przechowany w tej samej galerji obraz Annibala Carrarhe’a. Wspaniały sztych Girodeta „Pigmalion i Galatea“ wystawiono w salonie francuskim w r. 1819.
2) Przez laika należy rozumieć w życiu klasztornem osobę noszącą suknie zakonne, lecz nie posiadającą świeceń kapłańskich.
3) Tyle co: zamaszysty.
4) Wyraz w polszczyźnie nieznany, utworzony prawdopodobnie przez Fredrę od tematów: gody, godzimir; tu w znaczeniu czegoś, co podnieca, względnie służy do zaspokojenia popędów. Grupa „godmiszów“ występuje w znanej „tragedji“ Fredry: Piczomira, królowa Brandlomanji.
5) Zamiast: drugiej.
6) Półtoraczny t. j. o rozmiarach półtora raza tak wielkich, jak normalne.
7) Alegretto-stoccato: terminy harmonji muzycznej.
8) Jubka, właść. jupka: ubiór niewieści, rodzaj tuniki bez rękawów. Była to w rzeczywistości kamizelka, w zimie przeważnie podbita futrem stanowiąca odzież zwierzchnią. Pierwotnie strój szlachcianek, przeszła jupka w XVIII w. do wieśniaczek, które nosiły jupy z granatowego lub niebieskiego sukna z pelerynkami lub futrzanymi kołnierzami. Tu nazwa jupki użyta w znaczeniu ogólnem: zwierchnie okrycie.
