Strona:Alexis de Tocqueville - Dawne rządy i rewolucya.djvu/36

—   34   —

dalny; są tacy, których wybierają ich współobywatele; inni kupują sobie dożywotnie prawo rządzenia nimi.
 Są to wszystko odłamki dawnych władz politycznych. Lecz stopniowo wśród nich powstało coś nowego, co mam opisać w tym rozdziale.
 W centrum, w pobliżu tronu, powstało kolegium administracyjne, obdarzone swoistą potęgą, coś, w czem wszystkie rodzaje władz grupują się nowym sposobem; jest to rada królewska (conseil du roi).
 Jest to dawna instytucya, do której dodano nowe funkcye. Łączy ona wszystko w sobie: najwyższy sąd, gdyż może unieważniać decyzyę wszystkich sądów ogólnych; wyższy sąd administracyjny, gdyż podrzędne jej są wszystkie juryzdykcye specyalne; władzę prawodawczą, gdyż rozważa i przedstawia do decyzyi króla większą część praw; postanawia i rozkłada podatki. Jako najwyższa rada administracyjna wydaje przepisy agentom rządowym; decyduje najważniejsze sprawy i kontroluje czynność podrzędnych organów. Wszystko w niej się skupia, wszystkiemu udziela ruch, a jednak nie ma własnej kompetencyi. Decyduje tylko król, nawet wówczas, gdy rada redaguje postanowienie. Nawet wykonywając sprawiedliwość, członkowie rady „wypowiadają tylko swoję opinię”, jak się wyraża Parlament w jednym ze swych przedstawień.
 Rada królewska nie składa się z magnatów, lecz z ludzi miernego pochodzenia, z intendentów i innych doświadczonych urzędników. Członkowie jej mogą być oddaleni. Działa ona skromnie, objawiając więcej potęgi niż pretensyi. Pozbawiona jest wszelkiej świetności, lub raczej znika w blasku tronu, do którego jest blizką.