Strona:Andrzej Niemojewski - Bóg Jezus w świetle badań cudzych i własnych.djvu/276

skrzętnie wszystkie formy przejściowe pojęć i wyobrażeń, ustawia je w rząd, szukając ciągłości rozwojowej.
 Nietylko ogrom materjału zmusza do ograniczania się, ale także fakt, iż badania wcale nie są ukończone. Należy przytem pamiętać o różnicy zachodzącej pomiędzy naukowem prawdopodobieństwem a naukową prawdą.
 A przytem kwestją metody. Jeżeli w roku 1827 Ksiądz Peres, chcąc ośmieszyć wyniki naukowe badań Dupuis’a, napisał maleńką broszurkę „Comme quoi Napoléon n’a jamais existé” i na drodze zabawnych, choć zręcznych lingwistycznych sztuczek wykazał, że jest to mit słoneczny, gdyż wyraz Napoleon składa się ze słowa Apollo (Apoléon, ὰπολλυω, ὰπολεω), więc „słońce”, a „Na”, lub „ne” (νη, ναι) jest afirmacją, czyli że Napoleon znaczy „Zaprawdę Słońce”, to skompromitował nie Dupuis’a, ale metodę, której sam użył a której później Andrew Lang, jeden z najznakomitszych mitologów porównawczych, najgorsze wystawił świadectwo. Metoda ta chce mity tłomaczyć wyłącznie na podstawie dociekań lingwistycznych. Tak właśnie Dupuis nie postępował a jeżeli wyczerpał już wszystkie źródła badania, to dopiero na końcu szukał jeszcze lingwistycznych analogji.
 Cały system astralny, wykryty u Łukasza, byłby czczą igraszką konstrukcyjną, gdyby elementy tego systematu nie były faktami, uprzednio przez naukę stwierdzonemi.
 Musimy zawsze pamiętać o tem, iż jesteśmy dziećmi XX-go wieku, które inaczej myślą, rozumują i fantazjują, niż odlegli przodkowie. Dlatego racjonalistyczny sposób tłomaczenia starych tekstów ustąpić musi badaniu źródłowemu.
 A badanie źródłowe Biblji rozpoczęło się dopiero w XVIII wieku. Dr. Jan Astruc zapoczątkował krytykę tekstów przez odkrycie w Księdze Rodzaju stopu dwóch tekstów starszych, Dupuis zaś zapoczątkował metodykę mitologji porównawczej a w szczególności badania mitów astralnych, nie schodząc nigdy z obszaru stwierdzalnych faktów i nie zapuszczając się nigdy, dla ich braku, w ryzykowne hypotezy.
 Dlatego też ci dwaj uczeni stworzyli właściwie naukową krytykę Biblji, aczkolwiek przed nimi już Spinoza w XVII