W księdze Exodus mamy wyraźny ślad kultu Złotego Cielca, któremu przewodniczy tak wybitna postać, jak Aron, i kultu Węza Miedzianego, rozwieszonego na drzewcu, więc w formie Laski Eskulapa, któremu ma przewodniczyć sam Mojżesz, a wreszcie kultu Baranka Wielkanocnego.
W czwartej księdze Mojżeszowej (XXI, 6) czytamy: „Jahwe przypuścił na lud węże jadowite, które kąsały lud, że umarło wiele ludu z Izraela... Więc zrobił Mojżesz Węża Miedzianego; i bywało, że gdy wąż ukąsił człowieka, tedy wyzdrowiał”.
Wielki wąż, pisze Tylor, bronił twierdzy Aten i otrzymywał co miesiąc placek z miodem; rzymski „genius loci” ukazywał się pod postacią węża; dawni Prusacy czcili węże i ofiarowywali strawę wężom domowym. Lombardowie czcili złotą żmiję. Europa nie zapomniała bajki, opowiadanej przez piastunki, że bywają węże, które w złotej koronie na głowie przychodzą pić mleko z miseczki dziecka. Bezpośrednia cześć wężów uwydatniała się bardzo w religjach krajowych Azji południowej; zajmowała ona prawdopodobnie niepoślednie miejsce w pierwotnym buddyzmie indyjskim, a rzeźby na grobowcu w Sanczi wyobrażają sceny oddawania czci bóstwu, pięciogłowemu wężowi, znajdującemu się w świątyni.
A dalej powiada Tylor, że Peruwjanie np. czczą gwiazdę „Tygrys”, która strzeże ludzi od tygrysa, że w ogóle wszystkie ptaki i zwierzęta mają swych przedstawicieli w niebie etc.
Jeroboam jeszcze nad Jordanem zbudował świątynię Złotego Cielca, która dotrwała do czasów ostatecznego upadku państwa żydowskiego, bo ją wspomina Józef Flawjusz, aczkolwiek niewiadomo, czy nie była to już tylko ruina.
O kulcie Baranka dość już mówiłem. Żydzi spożywają to zwierzę już w Egipcie podczas świąt Paschy. A przecież tam właśnie kwitł kult Barana-Amona!
Ale te trzy przykłady wskazują, że Bóg Jahwe co najmniej z trzech totemów swój BYT POJĘCIOWY wyprowadza a jeszcze wcale nie jest rozwiązane pytanie, czy i nie z czwartego a mianowicie, jak już wspomniałem, PTAKA, po egipsku IHW, co oznacza przenośnie DUCH.
A przecież on w dalszym rozwoju swoim stał się pierw-
Strona:Andrzej Niemojewski - Bóg Jezus w świetle badań cudzych i własnych.djvu/302
Ta strona została przepisana.