Strona:Andrzej Niemojewski - Bóg Jezus w świetle badań cudzych i własnych.djvu/343

nay i otrzymałem od niego wyjaśnienie, że „forma KRISTNA jako obocznik formy KRISHNA (Kršhna) jest bezwzględnie niemożliwa.“ A dalej: „Zestawianie etymologiczne Krsna z greckim Κριστός jest nieuzasadnione. Κριστός (Chrystos) znaczy „posmarowany“, „pomazany“, „pomazaniec“ (boży), tymczasem KRŠNA znaczy właściwie CZARNY“. A wreszcie: „Wogóle sądzę, że przy zestawianiu KRŠHNY i CHRYSTUSA wywody etymologiczne nie na wiele się przydadzą“. Mitologicznie natomiast rzecz się przedstawia inaczej. Jeremias w „Das Alte Test, im L. d. A. O.“ na str. 71 pisze: „Tym samym motywem (historji dzieciństwa, co Sargona I i Mojżesza) wyposażyła legenda indyjska Buddę i Krysznę, perskiego Zaratustrę i chińskiego Fohi“, a Winckler w „Geschichte Isr.“ II, 10 powiada, że tradycja stwarza pewne stałe normy wyposażeń legendowych bohaterów. Jak niezależnie od etymologji jedne i te same rysy mitologiczne miewają różni bohaterowie i bohaterki, bóstwa i t. p., porów. Edwarda Stuckena „Astralmythen“, cz. V, „Mose“ (Lipsk 1907), który mówi, że np. w jakimś koszu lub pudle wzorem Mojżesza wysadzony zostaje Erychtonios, w mitologji fińskiej iskra, w japońskiej Izanagis etc. (str. 433). Nie ulega wątpliwości, że dziś wyraz „Chrystus“ stał się poprostu „nazwiskiem“ Jezusa. — O Nazarecie PW. B. Smith „Der vorchristliche Jesus“, roz. II, „Die Bedeutung des Beinamens Nazoraus“, str. 42 — 70, studjum podstawowe. Hochart także wykazywał, że „Nazarejczyk“ nie może pochodzić od „Nazaretu“, p. „Études d’histoire religieuse“, str. 120 — 122. Epifanjusz w „Panarion Haer.“ 29, 6 twierdzi, że Nazarejczycy przed Chrystusem istnieli i wcale go nie znali. Zresztą w Starym Testamencie znaczenie „nazir“ jest zbyt jasne, aby mogły co do tego dłużej istnieć wątpliwości.
 Str. 120. Essejczycy. Nad kwestją ich „miast“ zastanawia się Hilgenfeld w „Ketzergeschichte“, na str. 119, uw. 191.
 Str. 121. Igne natura renovatur integra, p. Malvert „Science et religion“ (Paryż 1899) na str. 88.
 Str. 124. Wydany przez C. Wessely’ego paryski papyrus czarnoksięski, p. W. B. Smith „Der vorchristliche Jesus“, str. 37. Zaklęcie na „Boga Hebrajczyków Jezusa“ dowodzi, że Jezus jako Bóg był czczony przez żydów, więc wyżej przytoczone zdanie Pfleiderera o przeniesieniu kultu Adonisa na Jezusa traci racjonalną podstawę. — Smith przytacza bardzo ważne ustępy z Epifanjusza, odnoszące się do imienia Jezus i nazwy pierwotnej chrześcijan: „Zwali się oni pierwotnie albo Jessejczycy (Jessaioi) od Jessego, albo od imienia Jezusa, Pana naszego, gdyż od Jezusa wychodzili jako jego uczniowie i ponieważ tak się wykłada imię naszego Pana. Gdyż Jezus znaczy w języku hebrajskim tyle, co curator (therapeutes) t. j. lekarz i zbawca“ (str. 58 — 59). Wyjaśnia to poniekąd werset Mateuszowy: „i nazowią imię jego Emanuel, co się wykłada: Bóg z nami“ (I, 23). Rzecz jest tylko przystosowana do Izajasza VII, 14: „i nazowiesz imię jego Imanuel“; „Oto panna pocznie i porodzi“ — wyraz „panna“ „almah“, znaczy po hebrajsku dojrzałą do za-