strzelisty zrąb gór, wznoszący się na zachodniem wybrzeżu Morza Martwego. Wierzono, iż (Jezus) w czasie pobytu w tej strasznej okolicy był wystawiony na przerażające próby, że szatan dręczył go złudnemi widziadłami i kusił obietnicami, że wreszcie aniołowie, aby go nagrodzić za odniesione nad szatanem zwycięstwo, zstąpili na ziemię i służyli mu” (str. 142), — Alfred Jeremias: „Babylonisches im Neuen Testament”, Lipsk 1905, str. 132, który wprawdzie nie jest zdania, aby fakty Nowego Testamentu rozpływały się w ideach, ale pisze: „Zwycięstwo Chrystusa (nad Szatanem) oznacza objęcie władzy. To odpowiada w zupełności wyobrażeniom Starożytnego Wschodu o Bogu Zbawcy, który odnosi zwycięstwo nad Smokiem“ (str. 95). Co do „kawałkowań” Boga Roku, trzebienia go, ucinania mu głowy, p. str. 9, 22 etc. Ścięcie jest mitologicznym odpowiednikiem trzebienia, p. Stucken, „Astralmythen”, str. 594, w dopiskach. Przeto „ścięcie” Jana Chrzciciela jest motywem astralno-mitologicznym. — Tukaj Mickiewiczowski, który się chce odmłodzić przez „posiekanie”, jest najpóżniejszem bodaj echem mitu astralnego o Nowem Słońcu i Nowym Księżycu (księżyc „na młodziku”).
Str. 162. Zwierzęta opiekuńcze różnych krajów były: Persja = mysz, Babilon = pies, Kapadocja = wąż, Armenja = chrząszcz, Azja = osioł, Jonja = lew, Libja = kozioł, Italja = byk, Kreta = jastrząb, Syrja = małpa, Indje = krokodyl, p. Alfred Jeremias „Das Alte Testament im Lichte des A. O.” str. 51.
Str. 164. Jaje świata, Jeremias, tamże str. 142 uwaga 2., 153 i 161; Hugo Winckler „Himmels- u. Weltenbild der Babylonier”, Lipsk 1903, str. 67, na str. 28 przytoczone określenie Filona z Byblos. — Wątroba świata, Fritz Hommel „Ein neues Bindeglied zwischen Etrurien und Kleinasien” w piśmie „Memnon” I, 87.
Str. 166. Wizerunki 40 — 51 figur zodjaku czerpię z pracy „Mémoire explicatif du zodiaque chronologique et mythologique”, Dupuis, Paris 1806, str. 149. Ciekawa jest teorja Dupuisa, dotycząca powstania nazw konstelacji (Origine de tous les cultes III, cz. 1, str. 324 etc.) a w szczególności konstelacji Pasa Zwierzyńcowego, który był czemś w rodzaju kalendarza rolnego. Dupuis mniema, iż nazwy te powstały w czasach bardzo dawnych a mianowicie wtedy, gdy słońce w czasie wiosennego porównania zjawiało się w Wadze, i że powstały w Egipcie, gdyż odpowiadają jego stosunkom rolniczym i klimatycznym. W czasie wiosennego porównania waży się dzień z nocą, stąd nazwa konstelacji Waga. W czasie zimowego przesilenia słońce cofa się jak rak, stąd nazwa konstelacji Rak. W czasie letniego przesilenia słońce wspina się jak koziorożec najwyżej, stąd konstelacja nazwy Koziorożec.
