Strona:Antoni Danysz - Ś.p. Marceli Motty.pdf/18

wiłłów Wilhelma i Bogusława, u Michalskiego, dawniejszego sekretarza biskupa Krasickiego i domownika Radziwiłłów, u intendanta radziwiłłowskiego Kupscha, znanych sobie z Poznania Gumprechtów i Schwarzbacha, późniejszego właściciela zakładu pedagogicznego w Wiedniu. Pierwsze kroki w świecie ułatwił mu doświadczeńszy od niego Cegielski. Studya jego rozciągnęły się na język łaciński, grecki, francuski, historyą, filozofią i pedagogikę. Ojciec, sam przyrodnik, życzył sobie, aby wciągnął w zakres swych studyów także nauki przyrodnicze, pragnąc niejako utrzymać tradycyą téj nauki w swéj rodzinie, lecz Marceli ograniczył się do wysłuchania jednego popularnego wykładu botaniki. Nie porzucił jednakże zupełnie nauk przyrodniczych i jako dyletant doprowadził do pięknego zbioru owadów. Z początku uprawiał także grę na skrzypcach i malarstwo, lecz obie te sztuki późniéj dla braku czasu zarzucił. Mieszkał razem z Cegielskim. Późniéj przyłączyli się do tego contubernium Kolanowski i młodszy w hierarchii akademickiéj o rok Milewski. Z licznych kolegów uniwersyteckich wymieniamy znacznie starszego Wojciecha Cybulskiego, który studya przerwane powstaniem listopadowem wtenczas kontynuował w Berlinie, Szymańskiego, Karwowskiego, Morowskiego, Modlibowskiego, Niemojewskiego, Kramarkiewicza.
 Uniwersytet berliński stał wówczas pod wpływem filozofii Hegla. Hegel umarł w r. 1831, lecz filozofia jego, nastrojona na narodowy ton niemiecki i popierana przez rząd, znalazła naśladowców w prawniku Gansie, estetyku Hothonie, filozofach Werderze, Michelecie i wielu innych. Zapał do filozofii, który ogarnął młodzież polską pod bezpośrednim wpływem Hegla, a który wydał Kremera, Libelta i Cieszkowskiego, utrzymał się jeszcze po jego śmierci między polskimi słuchaczami uniwersytetu berlińskiego. Dysputowano pilnie w kołach akademickich o zagadnieniach filozoficznych, a chociaż generacya ta nie wydała filozofów polskich, wykształcenie młodzieży zyskiwało jednak podstawę filozoficzną i idący za tem uszlachetniający idealizm. Zaniedbanie filozoficznego wykształcenia w dzisiejszych czasach przyczynia się do zmateryalizowania sfer naszéj