Strona:Antoni Danysz - Ś.p. Marceli Motty.pdf/27

plus petit que moi, très mobile, un visage à peu près rond, les lunettes sur le nez, une petite bouche, le menton arrondi, la physiognomie riante, une expression de malice presque diabolique autour des levres surtout, le regard eveillé et perçant et vous pouvez vous faire une idée de Mr. Thiers.“
 Ciekawą jest charakterystyka ówczesnego społeczeństwa francuskiego. Z zapasów rewolucyjnych wyłonił się trzeci stan jako stan panujący. Ale stało się to tak szybko, że nie zdołał on się dostroić do wysokości swego zadania, a powodzenie tak nagłe przyczyniło się raczéj do zmateryalizowania go, niż do umoralnienia. „L'ésprit marchand le guide, les vapeurs des comptoirs et des boutiques sont encore élement qu'il respire.“ Duch, ożywiający stan panujący, stał się także duchem rządu. Rząd panuje przez wyznawanie tych samych zasad, które ożywiają większą część narodu. Egoizm, chciwość, sprzedajność nurtują społeczeństwo. Do posad i urzędów dochodzi się, nie jak w Prusiech, na mocy egzaminów, na mocy kwalifikacyi, ale przez protekcyą.
 Wybory do parlamentu nie są wyrazem wolnéj woli wyborców, ale postronnych względów. Dla tego sympatya jest jego raczéj po stronie stronnictwa konserwatywnego: „rien de plus poli, de plus amical, que les débris de l'ancien régime et l'empire, mais au contraire rien de plus grossier, de plus dédaigneux, de plus vain et de plus mal élevé que les jeunes gens de toutes les classes.“ Nie znalazł u Francuzów owéj sławionéj grzeczności i uprzejmości, o któréj się tyle nasłyszał. Starsi zachowują etykietę i powierzchowną grzeczność, ale szczeréj uprzejmości ani trochę w tem niema, chyba że widzą, że coś ze znajomości zyskać będą mogli.
 Jako pedagog i sam mając świeżo w pamięci swe własne życie w uniwersytecie, z szczególniejszym interesem przypatrywał się młodzieży francuskiéj. Świadectwo jego jest tem ciekawsze, że w czasie półwiekowym, który nas od jego obserwacji oddziela, jak wiadomo, nastąpiła wielka zmiana na lepsze: młodzież francuska (tak samo jak nasza) jest dzisiaj jeszcze swy-