kie lokalne „Kanuny“ oddzielnych, drobnych nawet szczepów. Głownem zadaniem francuskich władz jest jaknajmniejsze wtargnięcie się do życia tubylców, w jakim celu kierownictwo tem życiem jest oddane władzom tubylczym, rdzennym, zaczynając od „Wielkich Kaidów“ Atlasu i kończąc na drobnych kaidach i kadzi (cadi) po wioskach i kazbach (kazba), pod niewyczuwalną prawie kontrolą urzędników francuskich, uznających nawet czysto komunistyczne rządy, istniejące naprzykład w Figuig‘u oraz w niektórych komunach Wielkiej Kabylji.
Ludność muzułmańska, wszędzie na kuli ziemskiej nieprzyjaźnie do ludzi innego wyznania usposobiona, wkrótce oceniła w zupełności cywilizacyjną rolę Francuzów. Sami Arabowie, Berberzy, Suss mówili mi, że ludność różnych obwodów była przed laty dziesiątkowana przez różne choroby: lues, ospę, dyzenterję, cholerę i tyfus, obecnie zaś jest starannie leczona przez najlepszych agitatorów cywilizacji europejskiej — lekarzy francuskich. Najlepszym dowodem powodzenia medycyny europejskiej jest prawie całkowite zniknięcie znachorów arabskich, trudniących się obecnie prawie wyłącznie fabrykowaniem talizmanów i zaklęć, mających znaczenie wyłącznie tradycyjne, obyczajowe. Zaopatrzenie w wodę niezaludnionych obszarów, doprowadzenie jej do cierpiących zawsze na brak wody wsi i osad — podniosło zdrowotność i dobrobyt ludności, która uważa to za dobry, zgodny z Koranem czyn, co niejednego Araba pogodziło z Francuzami.
Przeprowadzenie linij komunikacyjnych — żelaznych, szosowanych i zwykłych, zbliżyło tybulców
Strona:Antoni Ossendowski - Po szerokim świecie.djvu/73
Ta strona została przepisana.
