było dobre, a nawet bardzo dobre towarzystwo i eleganckie obyczaje i ton dobry, bez uciekania się do rycerskiego honoru jako wędzidła. Prawdę powiedziawszy, kobiety nie królowały w towarzystwach starożytnych, jak u nas. Obecność kobiet w naszych towarzystwach przyczynia się bezwątpienia do tego, że odwaga góruje nad innymi przymiotami, gdy w rzeczywistości jest ona cnotą bardzo podrzędną, prostą zasługą podoficerską, w której zwierzęta nas przewyższają; czyż się nie mówi: „odważny jak lew“?
Lecz co więcej, zasada rycerskiego honoru jest bezpiecznem schronieniem dla nieuczciwości i złośliwości w sprawach większej wagi, a w mniejszych przytułkiem bezczelności, bezwstydu i grubjaństwa. gdyż mało kto chce ryzykować życie, ażeby je ukarać.
Wszystkie więc przyczyny, jakie na usprawiedliwienie jej przytaczają są mało uzasadnione. Możnaby z większą słusznością utrzymywać, że tak samo jak pies warczy gdy mu się grozi, a łasi się gdy go się pieści, tak samo jest w naturze ludzkiej, oddawać nieprzyjaźń za nieprzyjaźń, oraz unosić się i gniewać za objawy nienawiści i pogardy. Cycero już powiedział: „Wszelka zniewaga ma kolce, których ukłucie z trudnością znoszą nawet rozsądni i mędrcy“; i rzeczywiście, nigdzie na świecie, prócz kilku sekt religijnych, nie znoszą ludzie spokojnie
Strona:Artur Schopenhauer - Aforyzmy o pojedynku.djvu/17
Ta strona została uwierzytelniona.
17
