Ta strona została przepisana.
dzić wszelkie zjawiska świata. Jest rzeczą konieczną, by w celu wytłumaczenia ich przyjąć jeszcze przyczynowość, wytworzoną przez wolność (przyczynę samodzielną). A antyteza: „Niema wolności, a wszystko w świecie dzieje się jedynie zgodnie z prawami przyrody.“ (Kr. cz. r. str. 368). Zob. charakter.
A parte ante — 402
A parte post — 402
Apercepcya — Apperception, 411.
Apercepować — appercipiren.
Uchwycenie treści świadomości za pomocą aktu uwagi, który ma za zadanie określić tę treść i jej stosunek do innych treści, odróżniając i odgraniczając ją od nich, gdyż nie każda percepcya (zob. to) jest apercepcyą.
Uchwycenie treści świadomości za pomocą aktu uwagi, który ma za zadanie określić tę treść i jej stosunek do innych treści, odróżniając i odgraniczając ją od nich, gdyż nie każda percepcya (zob. to) jest apercepcyą.
A posteriori — 349.
A priori — 349, 400, 401, 403, 405, 424, 427.
Apryoryczność — Apriorität, 406.
Pojęcia te odgrywają w historyi filozofii nader ważną rolę i posiadają swoją własną historyę, gdyż przybierały rozmaite znaczenia, począwszy od Arystotelesa, który to, co ogólne (das Allgemeine) uważał za „z natury wcześniejsze“ (προτερον τη φυσει), a równocześnie za późniejsze w odniesieniu do nas (υστερον προς ημας). Lecz w odniesieniu do nas jest ono pojęciowo wcześniejsze, niż to, co szczególne (das Besondere), które jest znowu wcześniejsze w spostrzeżeniu. Określenie to przeszło potem do filozofii scholastycznej i przechodziło do Kanta rozmaite koleje. Stosowano je do poznania na podstawie przyczyn, a skutków, do odróżnienia poznania pojęciowego od empirycznego (Wolf) i t. d.
