Strona:Artur Schopenhauer - O wolności ludzkiej woli.djvu/302

orya idei Locke’a. Obecnie nazywa się tak kierunek w teoryi poznania, który uważa świat zewnętrzny w czasie i przestrzeni za idealny, t. zn. tylko za świat przedstawień, zależny od poznania i jego form, odmawiając mu tak rzeczywistości samodzielnej, własnej — niezależnej. Najgłębszem i najsilniejszem źródłem tego prądu jest Kant.

 Z tym idealizmem o podstawach z teoryi poznania łączy się zazwyczaj idealizm metafizyczny, który określa rzeczywistość jako coś idealnego, t. zn. jako ideę, rozsądek, proces logiczny (Hegel) lub wolę (Schopenhauer).
 Kant wypowiada swój transcendentalny idealizm tak: „Ja zaś mówię są nam dane rzeczy jako przedmioty naszych zmysłów, znajdujące się poza nami, lecz nie wiemy nic o tem, czem one mogą być same w sobie, a znamy tylko ich zjawiska, t. zn. przedstawienia, które powstają w nas przez ich działanie, gdy one aficyują nasze zmysły.“ („Prolegomena,“ str. 67).

 Schopenhauer idzie w tym samym kierunku za Kantem. Cały świat zewnętrzny jest mu tylko przedstawieniem (zob. to) i objektywacyą woli: „Świat jest mojem przedstawieniem.“ Zob. 1. §§ 1, 5, 7. II. Rozdz. 1, 2. Zob. wstęp, R. 1 i 2, gdzie jest także mowa o kwestyach spornych, dotyczących tego, czy Schopenhauer dobrze pojął Kanta i czy słusznie nazywa siebie jego dziedzicem.

Identyczny — identisch 387. Zob. „tożsamościowy,“ 388, 412.
 Prawo tożsamości (zob. prawo) — Satz der Identität. 399. — Zob. „Tożsamość.“

In abstracto, 480. — (Przeciw.: in concreto).
 Ogólnie, bez odnoszenia się do szczególnych faktów i osób.

Intelegibilny — intelligibl. 461, 475, 481.
 Dający się tylko pomyśleć, tylko intelektem uchwycić.

Intelegibilny charakter — intelligibler Charakter. Zob. charakter.