Strona:Artur Schopenhauer - Sztuka prowadzenia sporów.djvu/22

doskonałe istoty, wreszcie na rośliny, które także żyją i t. d.

 Przez użycie takich dyalektycznych wybiegów autor zdradza się, że w duszy nie przyznaje samemu sobie racyi w tej mierze. Z twierdzenia, że całe ciało polipów zdolne jest do przyjmowania wrażenia światła i dlatego posiada nerwy, Lamarch robi wniosek, że całe ciało myśli...

 Wybieg 2. Użyć homonimii w celu rozszerzenia twierdzenia na rzecz, która z wyjątkiem identyczności samego wyrazu nie ma nic lub też bardzo mało wspólnego z przedmiotem omawianym, następnie odeprzeć to wspaniale i udać, że się obaliło samo twierdzenie.

 Przykład. Potępiałem, jako objaw nierozsądku, znaną zasadę stracenia honoru po otrzymanej obeldze, jeżeli ta ostatnia nie została zmyta krwią przeciwnika lub własną. Jako podstawę mego sądu wskazywałem, że honor nie może być zelżony tem, co człowiek cierpi od innych, lecz tem jedynie, co sam czyni, gdyż każdemu może się wszystko przytrafić. Przeciwnik okolicznościowo zauważył, że kiedy kupca niesłusznie posądzają o oszustwo, nieuczciwość lub niedbałość w prowadzeniu interesów, stanowi to napaść na jego honor, skażony właśnie przez to, że kupiec cierpi materyalnie; w takim razie może się rehabilitować jedynie przez pociągnięcie do odpowiedzialności napastnika oraz przez zmuszenie go do odwołania posądzenia.