a ponadto brakowało w nim ksiąg machabejskich[1]. Skeat był ostatnim zwolennikiem tej spekalucji.
Kurt Aland (1915-1994), Bruce Metzger (1914-2007) i inni bibliści hipotezę Tischendorfa uznali za mało prawdopodobną[2]. Przede wszystkim sam już fakt, iż oba rękopisy przekazują tekst Nowego Testamentu według aleksandryjskiej tradycji tekstualnej czyni tę hipotezę mało prawdopodobną. Taka liczba rękopisów jak 50 musiałaby zostawić trwały ślad w bizantyjskiej tradycji tekstualnej. Ponadto Kodeks Synajski nigdy nie był w Konstantynopolu, a Watykański trafił tam dopiero około X wieku.
Polecenie Konstantyna i jego wykonanie przez Euzebiusza nie było jedynym tego rodzaju przedsięwzięciem w owych czasach. O podobnym przedsięwzięciu dowiadujemy się od Atanazego Aleksandryjskiego, który informuje, że posłał Euzebiuszowi z Nikomedii księgi zawierające Pismo Święte, przygotowane na jego polecenie[3]. Informacja Atanazego jest znacznie krótsza niż Euzebiusza z Cezarei, nie informuje nawet o liczbie przygotowanych kopii. Na podstawie kontekstu należy sądzić, że przygotowane zostały w roku 341 lub 342 za cesarza Konstansa I. Bardziej prawdopodobne jest, że Kodeks Watykański lub Synajski przygotowany został przez Atanazego niż przez Euzebiusza z Cezarei.
Trudno sądzić, by Kodeks Watykański i Synajski mogły wyjść z tego samego skryptorium. Kodeks Synajski nigdy nie był w Konstantynopolu[4], a Watykański trafił tam dopiero w wieku VIII lub IX. Mogły też powstać w wyniku innych podobnych inicjatyw, o których nic dzisiaj nie wiemy, a których z pewnością było więcej. Dwa inne późniejsze wielkie kodeksy – Kodeks Aleksandryjski i Efrema, mogły powstać w ich wyniku. Obok Kodeksu Synajskiego i Watykańskiego są to jedyne wielkie kodeksy, jakie zachowały się z wieków IV-V do naszych czasów.
Literatura
Batiffol, P. (1883-1886), Codex Sinaiticus, w DB. 1.
Euzebiusz z Cezarei (2007). Życie Konstantyna, przeł. T. Wnętrza., Kraków: WAM.
Gardthausen, V. (1913). Griechische paleographie, t. 2. Leipzig.
Gregory, C. R. (1907) The Canon and Text of the New Testament. New York: Charles Scribner’s Sons
Lake, K. (1918). The Sinaitic and Vatican manuscripts and the copies sent by Eusebius to Constantine, t. XI. HTR.
Metzger, B.M., Ehrman, B.D. (2005). The Text of the New Testament: Its Transmission. Corruption and Restoration. New York-Oxford: Oxford University Press.
Price, I.M. (1923). The Ancestry of Our English Bible an Account of Manuscripts, Texts and Versions of the Bible. Sunday School Times Co.
Schumacher, H. (1922). A Handbook of Scripture Study. St. Louis: Herder Book.
Scrivener, F.H.A. (1894). A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament, London: George Bell & Sons, t. 1.
Skeat, T.C. (1999). The Codex Sinaiticus, The Codex Vaticanus and Constantine, “Journal of Theological Studies” 50.
,_s._217.jpg&oldid=1822521){kind=link}