Strona:Bolesław Prus-Najogólniejsze Ideały Życiowe.djvu/012

wypadek; ale najczęściej — dar spostrzegawczy, zdolności kombinacyjne i idea, idea, która panuje nad człowiekiem, wskazuje mu drogi, nasuwa zagadnienia i poniekąd, — uczy je rozwiązywać...
 W tem życiu codziennem, które — powtarzam z jak najsilniejszym naciskiem — jest nieustanną, nieubłaganą grą, gdzie co chwilę można przegrać lub wygrać: majątek, spokój, zadowolenie, zdrowie, przyjaźń, miłość, szacunek, niekiedy sławę i życie, w tej grze, napozór chaotycznej, w gruncie dosyć prawidłowej, istnieją przedewszystkiem rzeczy — widzialne i niewidzialne. Widzialnymi są: ludzie i przedmioty które nas otaczają, ziemia po której stąpamy, urządzenia społeczne; niewidzialnemi są — skarby ukryte w ziemi, wewnętrzne własności rzeczy, pragnienia i charaktery ludzkie, a nareszcie te tysiączne prądy, które przebiegają społeczeństwo.
 Obok tego gra życiowa przedstawia jeszcze inne dwie strony: teoretyczną i praktyczną. Teoretyczna, naukowa strona życia, powinnaby odsłonić przed naszemi oczyma owe „rzeczy niewidzialne“, o których wspomnieliśmy przed chwilą; strona zaś praktyczna obejmuje sposoby rozwiązywania zagadnień, jakie nastręczają się w życiu. Nawiasowo tylko wspomnę, że w życiu, jak i w każdej innej dziedzinie, można być silnym teoretykiem a bardzo słabym praktykiem.
 Dla czego o praktyce życia mówię, że „obejmuje“ sposoby działania, o teoryi, że — „powinnaby“ i t. d.?... Oto dla tego, że praktyka, gra życiowa już istnieje i to od czasu jak człowiek ukazał się się na ziemi; ale teoryi gry życiowej — jeszcze nie ma. Do wieku 18-go nie było ekonomii politycznej ani geometryi wykreślnej, do wieku 19-go nie