Strona:Bolesław Prus-Najogólniejsze Ideały Życiowe.djvu/016

tylko o tem, ażeby zasadnicze pojęcia teoryi rozwinąć jak najzupełniej i najlogiczniej.
 A teraz przejdźmy do owych pojęć, do najogólniejszych Ideałów społecznych.
 Porównałem życie codzienne czyli — organiczne, społeczne i duchowe życie ludzi do gry w szachy, czy karty, mniejsza o rodzaj. Teraz odpowiem na trzy zasadnicze pytania: jakim powinien być gracz, ażeby wygrywał najczęściej i najwięcej?... Jakie są najogólniejsze sposoby owej gry?... Jaką nareszcie jest jest stawka, czyli — co chcemy i co możemy wygrać?...
 Przedwszystkiem „gracz życiowy“ powinien być możliwie doskonałym graczem: im będzie doskonalszy, tem więcej będzie miał szans wygranej; im mniej doskonały, tem częściej i boleśniej będzie przegrywał.
 Sposobem gry życiowej jest — praca i to praca użyteczna, czyli — użyteczność.
 Stawką, celem gry życiowej, dla każdego człowieka jest to, co nazywamy szczęściem.
 1-o. Co to znaczy Doskonałość?... Jest to związanie się wielu części i własności rozmaitych — w jedną całość; ta całość działa w jakimś jednym kierunku, dąży do jednego celu, a jej części wspierają się, pomagają sobie nawzajem. Naprzykład pod terminem: „doskonały lekarz“ rozumiemy człowieka, który posiada — rozległą wiedzę medyczną, zdolności obserwacyjne, zdolności kombinacyjne czyli twórcze, a nadto: odwagę, współczucie, panowanie nad sobą, energię, cierpliwość, stanowczość, i jeszcze dalej: zdrowie, siły, zręczność. Wszystkie te zaś, tak rozmaite, przymioty kojarzą się,