Strona:Bolesław Prus-Najogólniejsze Ideały Życiowe.djvu/017

wspierają i wspólnie dążą do jednego, ważnego celu, jakim jest — przynoszenie ulgi chorym.
 2-o. Praca, czyn użyteczny, jest to zużycie własnych sił fizycznych i duchowych w celu wywołania korzystnych zmian w świecie otaczającym nas albo w duszach innych ludzi. Tragarz, który przenosi towary tam, gdzie są potrzebne, chłop orzący ziemię, lekarz, który zbadał pacyenta i zapisał lekarstwo, dozorczyni, która karmi, zmienia bieliznę i pościel choremu, wszystkie te osoby wykonywają prace użyteczne. Co więcej: takąż pracę wykonywa sędzia, który rozstrzyga nieporozumienia, uczony, pracujący nad zawiłym rachunkiem lub zbadaniem mało znanego przedmiotu, pedagog, który uczy dziecko choćby tylko czytania i pisania, poeta, który nas wzrusza czy rozwesela — wszyscy ci ludzie pracują w sposób użyteczny.
 Praca jest tem wyższa, im zużywa doskonalsze uzdolnienia ludzkie, a tem pożyteczniejsza, im zaspokaja ważniejsze potrzeby. Budowniczy, który obmyślił plan nowego gmachu, dokonał wyższej pracy, aniżeli murarz, który układa i spaja cegły; lekarz, który ocalił życie pracowitemu ojcu rodziny, spełnił użyteczniejszy czyn, aniżeli kobieta, która umyła dziecko.
 Dla przykładu wymienię pewną liczbę najogólniejszych i najczęściej zdarzających się prac, od najprostszych do bardziej złożonych:
 Przenoszenie siebie samego z miejsca na miejsce (zapomocą nóg lub machin) — Odpoczywanie. Przenoszenie przedmiotów (ręką lub zapomocą machin) — Ustawianie w równowadze. Przechowywanie (np. towarów) — Usuwanie (np. odpadków. — Zdobywanie (minerałów, roślin, zwierząt) — Obrona (wła-