Powiedzieliśmy, że „ideały życiowe“ są bardzo mnogie, liczą się na miliony, lecz mimo to — formują niby drzewo, o trzech pniach. Teraz zaś zobaczymy: jak wyglądają owe pnie i czy istotnie zasługują na nazwisko „najogólniejszych ideałów?“
Ludzie wypowiadają mnóstwo sądów o samych sobie i otaczających przedmiotach. Wszystkie te jednak miliony sądów, można podzielić na trzy klasy.
Dla przykładu weźmy cegłę.
1. O cegle mogę powiedzieć, że: ma formę równoległościanu, wielkość sporej książki, barwę pomarańczową, wreszcie, że jest: ciężka, twarda, krucha, chropowata itp.
Te sądy odnoszą się do jakości cegły.
2. O cegle tej mogę jeszcze powiedzieć, że: słońce rozgrzało ją, deszcz ją zmoczył, młotek rozbił, a człowiek wyrzucił ją na ulicę.
Ten rodzaj sądów dotyczy zmian, jakim uległa cegła.
3. Nareszcie o cegle mogę wypowiadać takie zdania, że: cegła poruszyła wagę, rozbiła szybę, złamała gałązkę i raniła człowieka.
Ten rodzaj sądów dotyczy działań cegły.
Jakość przedmiotu, zmiany, którym ulega, działania przedmiotu, oto są trzy najważniejsze klasy sądów, na jakie zdobywa się umysł.
