nazwisko tego fanatycznego wroga chrześcijaństwa. Wszystkie jego zamiary i czyny, odkąd stał się samowładnym panem, przepojone były myślą zniweczenia nauki i Kościoła Chrystusa; przy każdej sposobności, nawet do spraw, nie dotykających wierzeń religijnych, wnosił tendencję pogańskiej reakcji, zaznaczył zaś działalność swoją na wielu polach. Jako „Caesar“ i jako „Augustus“ okazał się — osobliwie w Galji — dzielnym wojownikiem i wodzem, a także skrzętnym administratorem. Ze szczególnym zaś zapałem uprawiał studja naukowe od wczesnej młodości i literackim pracom poświęcał się po nocach całych.
W dość obfitej spuściźnie Juljana — przeważnie okolicznościowej — zachowały się także dwie satyry tego rodzaju jak słynny utwór Seneki Młodszego pod tytułem „Apokolokyntosis“, czyli „Przedynienie“. Opracowując o tym pamflecie na śmierć cesarza Klaudjusza rzecz, ogłoszoną przed laty dziesięciu, zająłem się również innemi zabytkami tego gatunku, więc także utworami satyrycznemi Juljana[1]. Jedno z tych pisemek — autoportret autora o ironicznem zabarwieniu — ma tytuł „Misopogon“ t. zn. „Wróg zarostu“. Druga satyra, zawierająca przegląd cesarzy od Juljusza Cezara począwszy, ma tytuł „Symposion“ t. zn. „Biesiada“; rozpowszechniała się ona także pod nazwą „Kronia“, t. zn. „Święto-Kronosa“, a najwięcej może była znana pod nazwą „Caesares“. Satyry Juljana cieszyły się powodzeniem u czytelników. „Biesiadę“ ogłaszano drukiem wcześniej, aniżeli inne pisma, jest bowiem od nich przystępniejsza dla czytelników niezawodowych, trudno im jednak obyć się bez pomocnych objaśnień. Z tego względu w niniejszej rozprawce popularniej kreślę najpierw zwięzły zarys życia i działalności autora, nie rozbierając szczegółowo jego poglądów filozoficzno-teologicznych. Następnie podaję tłumaczenie głównej części „Biesiady“, analizę części dalszych i ocenę całości. W uwagach zamieszczam krótkie objaśnienia, osobliwie do spolszczonej części greckiego tekstu utworu, bez aparatu naukowego.
- ↑ „Seneki Apokolokyntosis, satyra na śmierć cesarza Klaudjusza i jego dozgonne wędrówki do nieba i do podziemia. Przełożył, rozprawą wstępną i objaśnieniami opatrzył Ludwik Ćwikliński“, Poznań r. 1926.
