Strona:Cesarz Juljan Apostata i jego satyra Symposion.djvu/05

II.

 Urodzony w nowej stolicy imperjum, w Konstantynopolu przy końcu roku 351 lub — co jest prawdopodobniejsze — w maju r. 322, miał Juljan smutną i przykrą młodość. W kilka miesięcy po urodzeniu stracił matkę Basilinę, w sześć lat później, wkrótce po zgonie Konstantyna Wielkiego, wśród rozruchów wojskowych zamordowani zostali ojciec i brat starszy i inni jego krewni, jak powszechnie — zdaje się, słusznie — mniemano, nie bez przyczynienia się Konstancjusza, który sam jeden z trzech synów Konstantyna Wielkiego ostał się przy władzy jako Augustus. Podejrzliwy z natury, lękał się on, by pozostali przy życiu synowie zamordowanego brata przyrodniego — starszy Gallus i młodszy Juljan — rychlej czy później nie zabiegali o władzę; nie trzymał ich zatem w swem otoczeniu na dworze cesarskim. Juljana wysłano do Nikomedji w Bitynji, a po latach paru przywołano go do Konstantynopola, by w r. 344 odesłać go znowu do Nikomedji. W r. 345 wyznaczono obydwom braciom majątek koronny, fundus Macelli w Kappadocji na stały pobyt. Tutaj pozostali obaj przez lat sześć wśród pięknych ogrodów i przepychu cesarskiego, opatrzeni we wszelkie wygody, ale odcięci od świata, pozbawieni towarzystwa rówieśników, zmuszeni do pożycia z niewolnikami. Z nauczycieli szczególną Juljana wdzięczność zaskarbił sobie eunuch Mardonios, dawny nauczyciel zmarłej matki, pedagog wytrawny; starał się on wpłynąć na charakter chłopca, uśmierzyć niespokojne jego usposobienie, zaszczepił w nim gorącą miłość literatury starogreckiej, osobliwie Homera. W Konstantynopolu kształcił się młody Juljan w gramatyce i retoryce, za drugiego zaś pobytu w Nikomedji miał sposobność zetknięcia się ze sławnym sofistą Libaniosem, nie mógł jednak wskutek zakazu cesarza uczęszczać na jego wykłady, korzystał przeto ze skryptów, wygotowanych przez jednego ze słuchaczów uwielbianego mistrza słowa. W czasie pobytu w Macellum oddawał się przedewszystkiem ćwiczeniom i studjom religijnym i w tych latach przyswoił sobie rozległą znajomość Pisma Świętego; przybrany w szaty niemal mnisze, odczytywał słuchaczom ustępy z Biblji.