gumentami, zaczerpniętemi z pism liberalnego myśliciela dawnych czasów[1].
W latach ostatnich jeszcze się wzmogła literatura, odnosząca się do Juljana. Uczeni różnych narodowości, mianowicie Belgowie: Cumont i Bidez, Włoch Rostagni, niemieccy uczeni: Schwartz, Neumann, Asmus, Geffcken ogłosili dzieła i rozprawy. Zabrano się także do studjów nad tekstem pism Juljanowych; obok osobnego wydania niektórych, rozpoczęto edycję zbiorową dzieł wszystkich[2].
Juljan skreślił w języku greckim, który był jego językiem macierzystym, (językiem łacińskim władał podobno nie najlepiej) znaczną pism liczbę. Napisał historję swych wypraw gallickich, księgi przeciw chrześcijanom, których nazywał Galilejczykami, zwłaszcza zaś dużo listów, których niemała ilość zachowała się do naszych czasów, jużto całkowicie, już też we fragmentach. Są to listy różnej objętości i rozmaitej treści: proklamacje, orędzia, rozkazy, zlecenia wydane kapłanom lub świeckim funkcjonarjuszom państwa, oraz listy prywatne, wystosowane do osób, wysoko lub niżej postawionych, mianowicie do uwielbianych mistrzów, retorów i sofistów. Forma listów była oddawna rozpowszechniona i służyła, jak listy Juljanowe, także do celów urzędowych; żaden jednak cesarz rzymski nie pozostawił tak obfitej korespondencji.
Z listów Juljana czerpać mogą uczeni wiele materjału biograficznego, a mianowicie też z orędzia wystosowanego do senatu i ludu ateńskiego, nie mniej z przemówień jakoto: z obydwóch elogjów cesarza Konstancjusza, z mowy po-
- ↑ Dawniejsze prace o Juljanie przytoczone są w dość znacznej liczbie w Wilhelma Christ’a: „Geschichte der griech. Literatur V-te Aufl. von Stählin—Schmid“ München 1913, II. 747 nast., w Ernesta Kornemanna traktacie, zamieszczonym w Gercke’go i Norden’a: „Einleitung in die Altertumswissenschaft“ III 263 nast. w dziełach o upadku starożytnego świata.
- ↑ Geffcken ogłosił obok innych prac, dotyczących Juljana i upadku świata starożytnego, biografję Juljana w jęz. niem. r. 1914, Bidez w języku franc. r. 1930. W tych biografjach wymienione są prace innych uczonych z najnowszych czasów. Zbiorowego wydania pism Juljana, podjętego przez „Société d’édition: Les belles lettres“ w Paryżu wyszły dotychczas dwie części pierwszego tomu r. 1924 i r. 1932. Edycja ta ma zastąpić edycję Hertleina (Lipsk r. 1866).
