otchłani Disa. Jeszcze inni widzą w Kolosie symbol Czasu.
W. 124—127. Dante przebiega z Wirgiljuszem każdego koła część dziewiątą, zatem całe koło zatoczy, skoro zstąpi w głąb 9 razy.
W. 134. Flegeton znaczy gorejący, od φλέγω.
W. 136. Letę obaczysz, gdy z Piekieł pieczary wyjdziesz...
Lete, oznaczająca zapomnienie znajdować się nie może w piekle, gdzie pamięć zbrodni jest właśnie największą katuszą, ale w Czyścu.
Koło VII, krąg 3, (c. d.), obejmuje tych, co spełnili gwałt przeciw naturze, tj. Sodomitów.
W. 4. między Guizzantem (Witsand) a Brugą. Dwa miasta we Flandrji.
W. 9. Chiarentana zwie się ta część Alp, gdzie ma swe źródło rzeka Brenta, przepływająca terytorjum padewskie.
W. 12. mistrzem tym mógł być szatan uzupełniający po swem widzimisie boską budowę Piekła.
W. 21. jak stary krawiec w igłę: charakterystyczny sposób patrzenia tego rodzaju grzeszników.
W. 30. Brunetto Latini (ur. około 1200, um. 1294 r.), Florentczyk, nauczyciel lub tylko ulubiony autor Dantego, wielki erudyt, twórca encyklopedji wierszowanej p. t. Skarb, napisanej w języku francuskim, w Paryżu, dokąd był udał się wypędzony wraz ze swem stronnictwem Gwelfów po bitwie pod Montaperti.
W. 53. On. Imienia Wirgiljusza Dante przez szacunek nie wymienia w Piekle wprost ani razu.
W. 57. Nim się spełniło moje pełnolecie. W chwili gdy zabłądził w lesie, tj. d. 24 marca 1300 r., brakowało mu dwa miesiące do 35 lat.
W. 55. Byleś gwiazd słuchał. Dante uro-
