Strona:Dante Alighieri - Boska komedja (tłum. Porębowicz).djvu/531

Ta strona została uwierzytelniona.
118 
»A istniałby ten stan, gdyby ziemianie

Za rozmaitem powołaniem nie szli?«
»Nie, i w tem jasne stoi mistrza zdanie«[1].

121 
Te racje podał i dołożył: »Jeśli

Tak jest, to przeto, że na przeznaczonem
Są miejscu, jak je na świat z sobą wnieśli.

124 
Ten się Kserksesem rodzi, ten Solonem,

Melchizedechem lub tym, czyj junaczy
Syn chciał się w chmury wzbić lotem szalonym[2],

127 
Siła okrężna niebios własnem znaczy

Piętnem wosk ziemski z odwiecznego prawa,
Lecz na stan, ani krewieństwo nie baczy.

130 
Jakób się rdzennie różni od Ezawa,

Romulus idzie z tak ciemnego rodu,
Że mu się Marsa za ojca podawa.

133 
Nie byłby różny płodzący od płodu

I twórca zawsze odbiłby się w tworze,
Gdyby nie czujność bożego zachodu[3].

136 
Na prawowitym stoisz teraz torze;

Aby zaś dowieść, żem ci jest po woli,
Na domiar jeszcze jednego dołożę:

139 
Jeśli z przyrodą los się nie zespoli,

Płód wyda lichy dobrocią i trwaniem,
Jak ziarno siane w niewłaściwej roli.

142 
Gdyby świat chodził w parze z przykazaniem

Natury ową przejrzaną koleją,
Samiby dobrzy rodzili się na nim.

145 
Lecz tam przyrody słuchać nie umieją,

Czyniąc kapłanem kto stworzon do miecza,
A królem kto miał zostać kaznodzieją[4].

148 
Na błędnych ścieżkach jest stopa człowiecza«.






  1. mistrza zdanie, — Arystotelesa który w Polityce i Etyce dowodzi, że w społeczeństwie potrzebna jest rozmaitość zawodów.
  2. Kserksesem, Solonem, Melchizedechem lub tym, etc., tj. wojownikiem, prawodawcą, kapłanem, inżynierem, jak Dedal.
  3. W. 97—135. Karol Martel tłómaczy odmienność charakterów i zdolności, istniejącą między ludźmi. Charakter i zdolność człowieka zależą nietylko od warunków dziedziczności, ale także od wpływu gwiazdy, pod którą się urodził. Opatrzność boża objawia się rozmaitą władzą gwiazd, która wywołuje potrzebną na świecie rozmaitość. Człowiek jest stworzony do życia towarzyskiego, które wymaga rozmaitości zajęć i zawodów.
  4. W. 139—147. Zdolność przyrodzona, pochodząca bądź to z dziedziczności bądź z wpływu gwiazd, jednak nie wystarcza; do jej pełnego rozkwitu są potrzebne sprzyjające warunki zewnętrzne, a do takich należy trafny wybór zawodu.