Strona:Dante Alighieri - Boska komedja (tłum. Porębowicz).djvu/669

Cezara i unicestwiając ich dzieło, założył cesarstwo, ideał polityczny Dantego.
 W. 75. Modena z Perugią. Pod Modeną Oktawian pobił Marka Aureliusza, w Perugii obległ i pojmał jego brata, poczem miasto splondrował.
 W. 79. na brzeg czerwony, tj. nad Morze czerwone.
 W. 81. Janusowy chram. Świątynię Janusa w Rzymie zamykano na czas pokoju.
 W. 87. na trzecim cezarze, Tyberjuszu, pod którym Chrystus został umęczony. Śmierć Chrystusa była »świętą zemstą« za grzech pierwszego człowieka, a Tyberjusz jej sprawcą z woli bożej.
 W. 91. Ale sprawiedliwość boża wymagała, aby ta zemsta nawzajem była pomszczona i narzędziem kary wybrała Tytusa, który obległ Jeruzalem.
 W. 94. Karol W. bronił Kościoła przeciw Longobardom. Wprawdzie nie był jeszcze wtedy koronowany na cesarza rzymskiego, ale poeta nie liczy się z tym faktem, gdyż w jego pojęciu instytucja cesarstwa nie doznała nigdy przerwy.
 W. 97—105. Poeta karci zarówno Gwelfów (»złote lilie« Karola II. króla Apulii, wodza Gwelfów) jak Ghibellinów.
 W. 107. Choćby Karol był lwem, niech pamięta, że orzeł silniejszych zwyciężał.
 W. 111. Że Pan Bóg herb swój na lilie odmieni, tj. że kiedykolwiek Rzym przejdzie pod panowanie Francji.
 W. 112. drobna gwiazda. Równie w Conv. II. 14. Dante uważa Merkurego za najmniejszą z gwiazd.
 W. 115. chęci nasze dążyły omylnie, poszukując jedynie chwały ziemskiej.
 W. 128. Romeo di Villanova, minister księcia Prowancji, Rajmonda Berlinghera IV. Dzięki jego zabiegom cztery córki księcia wyszły za królów. Według podania miał przybyć na dwór jako pielgrzym i opuścić go w równie biednym stanie, wypędzony intrygami dworaków.