Strona:Dante Alighieri - Boska komedja (tłum. Porębowicz).djvu/68

58 

 Że źle dawali i że źle dzierżyli,

Raju nie dojdą, na wieczne poswarki
Skazani, jako w tej oglądasz chwili.

61 

 Patrz synu, jaki bierze termin szparki

Mienie, fortuny dziecię, co dlań ludzie
Ustawną pracą wysilają barki.

64 

 Ot, wszystko złoto jeszcze skryte w rudzie,

Lub już dobyte, nie ulży strudzonej
Duszy, ażeby odpoczęła w trudzie«.

67 

 Mistrzu, w tem jeszcze chcę być pouczony:

Fortuna i jej dziwne kołowroty
Czem są, że piękny świat tak wzięły w szpony?«

70 

 A on mi na to: »O głupie istoty,

Nieświadomości i nieuctwa dzieci!
Posłuchaj, że cię wywiodę z ciemnoty:

73 

 Ten, czyja wiedza blask najwyższy nieci,

Stworzył niebiosa i tych, co je wodzą^[1]
Tak, że część każda każdej cząstce świeci^[2],

76 

 A światła wszędy równo się rozchodzą.

Podobnie ziemskim blaskom, ziemskiej doli
Nadał mistrzynię, która za swą wodzą

79 

 Znikome dobra wciąż obsyła w kolej

Z ludów na ludy, z rodzin na rodziny,
A której ludzki rozum nie zniewoli.

82 

 Jeden szczep rośnie, gdy drugi z perzyny

Pada, jak losem władczyni przyniesie,
Której sąd skryty, by wąż pośród trzciny.

85 

 Próżno wasz rozum jej przeciwić chce się;

Ona przeziera, roztrząsa, rozstrzyga,
Jak każdy inny Wied^[3] w swoim zakresie.

1. i tych, co je wodzą, tj. władze rozumne »wiedy«, (intelligenze) ruchu. W kosmografii dantejskiej przejętej z Summy« św. Tomasza z Akwinu, każda sfera niebieska posiada anioła (czyli »intelligencję«), który jej ruch nadaje. Jedną z takich władz rozumych jest Fortuna.
2. tak, że część każda każdej cząstce świeci. W harmonii ruchu jedna sfera świeci ku drugiej, a blaski ich rozszerzają się w słusznej proporcji.
3. Tak każdy inny wied, w oryg. »come gli altri dei«. W tem miejscu jak gdzieindziej nazwami Jowisza, Apollina i t. d. Dante oznacza pojęcia chrześcijańskie. Dla uniknięcia dwuznaczności położyłem tu wyraz odpowiadający właściwemu terminowi scholastycznemu: intelligenza.