i siłę obronną tego niezaprzeczenie najbogatszego i gospodarczo najpotężniejszego państwa? I czy wydarzył się kiedykolwiek wypadek w jego historji, by na zawołanie rządu nie stawili się pod gwiaździstymi sztandarami żołnierze dobrze uzbrojeni w dostatecznej liczbie? Bynajmniej! W dniu wypowiedzenia wojny Niemcom Stany Zjednoczone nie znały wcale przymusowej służby wojskowej, tylko werbunkiem rozpoczęto organizację siły zbrojnej, a dopiero później wyprowadzono przymusową mobilizację młodych roczników. W wojnie światowej wzięła wszakże udział po stronie Francji i Anglji olbrzymia armja amerykańska, obejmując 3.665.000 ludzi, z tej liczby około dwa miljony dwieście pięćdziesiąt tysięcy ludzi walczyło na froncie! Pamiętać zaś należy, że amerykańscy żołnierze walczyli nie w obronie swojej ziemi i swojej niepodległości zagrożonej, lecz poruszeni tragicznym losem Francji i Belgji, jęczącej pod najazdem wojsk niemieckich, przeprawili się przez ocean i przybili do lądu europejskiego. Cokolwiek by się dało powiedzieć o ustroju społecznym Stanów Zjednoczonych Ameryki Półn., to jedno jest pewną rzeczą, że są one republiką demokratyczną, w której wolność i równość obywateli, te najwznioślejsze hasła Wielkiej Rewolucji Francuskiej, najwyższego doznają poszanowania. W tej atmosferze Amerykanin wyrasta od dziecka, a czcząc wolność i równość, czci i kocha zarazem swoją ojczyznę, która bynajmniej nie potrzebuje stosować przymusu, ilekroć ona do walki się zrywa.
Nie dziw więc, że mając przed sobą tak żywo i tak silnie do rozumu przemawiające przykłady, socjaliści całego świata dążą do zniesienia wojsk stałych i oparcia siły zbrojnej każdego narodu na demokratycznej, milicyjnej organizacji.
Kiedy u schyłku osiemnastego stulecia sejm czteroletni podjął pracę nad odrodzeniem Polski, wciągając w zakres swoich zamierzeń również konieczność stworzenia no-
