Strona:Dwa odczyty Marji Skłodowskiej-Curie.djvu/18

w tych pierwszych latach dały nadzieję zbawiennych zastosowań leczniczych, powstała we Francji, już w roku 1904, pierwsza fabryka radu, produkująca ciało to na sprzedaż, oczywiście po bardzo wysokiej cenie. Produkcja przemysłowa radu rozwinęła się następnie i w innych krajach, a dziś ma miejsce przeważnie w Belgji. Jednakże zaczęły powstawać w różnych krajach instytuty radowe lecznicze, a także pracownie d a badań naukowych nad radem i innemi ciałami o własnościach podobnych. Jeżeli z punktu widzenia lekarskiego rad okazał się zbawiennym, to z punktu widzenia naukowego, prace nad radem wywołały przewrót w wielu zasadniczych pojęciach wiedzy współczesnej. Tak więc odkrycie radu wywołało obszerny ruch naukowy, leczniczy i przemysłowy, otwierając nowe horyzonty i nowe pole działalności.
 Różne trudności — natury przeważnie finansowej — sprawiły, — że, chociaż katedra dla wykładów promieniotwórczości została założona w Sorbonie już w roku 1904, — to jednak laboratorium zachowało przez szereg lat charakter prowizoryczny, a budowa obecnego Instytutu zaczęła się niemal o 10 lat później, na zasadzie ugody między Uniwersytetem i Instytutem Pasteura. Forma tej ugody jest taka, że Instytut Radowy posiada dwie wyżej wymienione sekcje: chemiczno-fizyczną i biologiczną, z których pierwsza zależy od Sorbony, a druga od Instytutu Pasteura. W roku 918 ukończone zostały dwie pracownie dla każdej z tych sekcyj, lecz działalność ich uległa opóźnieniu przez wojnę i dopiero po ukończeniu tejże zaczęła się tam intensywna organizacja pracy. Okazało się prawie odrazu, że nowe warunki są dla tejże niewystarczające. Stąd powstał projekt utworzenia tak zwanej „Fundacji Curie“, która jest organizmem niezależnym, mającym prawa cywilne, a której celem jest zdobywać środki dla rozwoju Instytutu radowego. Fundacja ta istnieje już od lat kilku i otrzymała subwencje, które pozwoliły jej założyć przy sekcji biolog cznej lecznicę dla chorych przychodnich. Laboratorjum Curie również uległo powiększeniu przez dobudowę, kosztem rządu, nowego lokalu, który jest obecnie na ukończeniu Jednakowoż, jak mówiłam już wyżej, stan obecny jest jeszcze, pod niektóremi względami prowizoryczny, o czem się przekonamy, rozpatrując szczegółowo działalność Instytutu.
 Ponieważ wydobycie i badanie własności ciał promieniotwórczych poprzedziło i musiało poprzedzić zastosowania lecznicze, a zatem i my zajmiemy się naprzód działalnoscią chemiczno-fizyczną, należącą do Laboratorjum Curie. Wypadnie nam rozróżnić w tej działalności następujące kategorje: organizację studjów, wydobywanie ciał radjoaktywnych, pomiary, badania własności chemicznych i badania własności fizycznych, a przeważnie — promieniowania.
 Powiedzmy najpierw słów parę o kwestji studjów. Ponieważ praca laboratoryjna jest głównym celem naszej Instytucji, a zatem nie ma w niej wielu wykładów. Zajmując katedrę, która stworzona była w roku 1904 dla Piotra Curie, mam każdego roku szereg lekcyj, w liczbie mniej więcej 30, ażeby obznajmić studentów z zasadami nauki o radioaktywności, a także z potrzebnemi do zrozumienia jej wiadomościami z dziedziny jonów, elektronów i struktury atomów. Wykłady te trwają od listopada do marca, a odnoszą się do studentów, którzy znają cokolwiek wyższej matematyki, fizykę i chemię. W drugim semestrze, to jest od marca do czerwca, odbywają się roboty praktyczne w tej samej dziedzinie wiedzy. Studenci, którzy uczęszczają na wykłady i roboty praktyczne, a oprócz tego na wykłady