Strona:Dwa odczyty Marji Skłodowskiej-Curie.djvu/7

tal, ołów i bizmut. Z pozostałych 5-u, rad jest również znany dość dokładnie, gdyż został otrzymany w stanie czystych soli i w stanie metalu, a ciężar atomowy jego jest dokładnie określony. Gazy radjoaktywne, czyli emanacje — zaliczone zostały do grupy gazów bez własności chemicznych. Pozostają zatem do dokładnego zbadania 3 nowe typy: polon, aktyn i protaktyn, z numerami atomowymi – 84, 89 i 91, a zatem pokrewne do telluru, do lantanu i do tantalu. Pokrewieństwo to nie jest absolutne, gdyż nie ma tu izotopji, tak że studja chemiczne i elektrochemiczne są bardzo wskazane. Tak np. polon, nad którym wiele pracowano u mnie w ostatnich latach, jest pod wielu względami więcej zbliżony do bizmutu niż do telluru. Aktyn nie daje prawie żadnego promieniowania, a pomiar jego przez promieniowanie pochodnych przedstawia liczne komplikacje; stąd najlepsza metoda polega w tym wypadku na studjum Mezotoru 2, który jest izotopem aktynu, a produkowany jest przez Mezotor 1, lecz potrzebny tu jest pośpiech, bo ciało to zanika do połowy w 6 godzin. Protaktyn otrzymuje się z najmniej rozpuszczalnych części pechblendy i, jak dotąd można sądzić, jest dość podobny do tantalu.
 Jakkolwiek charakter chemiczny większości ciał radjoaktywnych jest znany, to jednak przygotowanie ich wymaga zwykle dodatkowych studjów, gdyż ciała, stanowiące tak drobną przymieszkę do ciał obcych, wykazują niejednokrotnie pod względem chemicznym zachowanie zależne od środowiska. Jestto więc rzecz ważna ustalić technikę ich wydobycia, a to tembardziej, że niejedne z nich mogą służyć nietylko do badań ich natury i promieni lecz także do zastosowań medycznych. Z tego powodu grupa chemiczna prac w mojem laboratorjum obejmuje nietylko studja nad nowymi typami, ale również techniki takie jak np. regularna preparacja uranu ϰ z roztworów uranu lub preparacja polonu i radu E z rostworów ołowiu radjoaktywnego otrzymanego w bardzo małej ilości, jako osad wynikający z rozpadu radonu w rurkach przygotowywanych dla użytku lekarskiego. Rurki te po zużyciu są drobno skruszone, a rad D oddziela się od szkła w kwaśnym rostworze, poczem zachowuje się ten rostwór w małych kwarcowych naczyniach; od czasu do czasu wydobywamy nagromadzony polon, osadzając go na srebrnej blaszce, obracającej się powoli w płynie.
 W ścisłej łączności z grupą prac chemicznych znajduje się grupa mająca związek z mineralogią, geologią i meteorologią. Polega ona na studjach nad minerałami radjoaktywnymi i nad rozprzestrzenieniem materii radjoaktywnej na powierzchni ziemi, w gruncie, w wodach i w atmosferze. Analizy minerałów, połączone z oznaczeniem ciężaru atomowego składników, prowadzą do wniosków co do zależności genetycznej pierwiastków i co do wieku formacji geologicznych. Zaś studja nad zawartością materji radjoaktywnej na powierzchni ziemi prowadzą do wniosków wielkiej wagi dotyczących wytwarzania ciepła i elektryczności na ziemi i w słońcu, jakoteż wymiany tych czynników. Jeżeli jednak badania minerałów należą do laboratorjów radjoaktywnych, to badania radjoaktywności, rozpylonej na ziemi i w przestrzeni, należą raczej do laboratorjów meteorologicznych. Obliczono, że ciepło wytwarzane w ziemi przez rozkład ciał radjoaktywnych, mogłoby, sądząc z warunków na powierzchni, nietylko pokryć utratę ciepła ziemi przez promieniowanie w przestrzeń, lecz nawet przewyższyć tę utratę, spowodowując powolny wzrost temperatury. Do grupy badań geologicznych należy