Strona:Dzieła św. Dionizyusza Areopagity.djvu/13

poselstwem w roku 827-ym do Paryża. To dowodzi, że na Wschodzie utarte było podówczas mniemanie, że św. Dionizy, uczeń św. Pawła, pierwszy biskup ateński, był też założycielem chrześcijaństwa w Lutecyi in Parisiis.
 Coprawda, już przedtem znajdował się w rękach królów francuskich inny egzemplarz tych dzieł, ofiarowany Pipinowi Krótkiemu przez papieża Pawła I-ego (757—767), ale dzieło to leżało bez użytku z powodu, jakeśmy to widzieli, nieznajomości języka greckiego. Toby wszakże świadczyło, że i w VIII w. w Rzymie również identyfikowano Dionizego Ateńskiego z pierwszym biskupem paryskim. Dzieła te w tłumaczeniu Scota Eriugeny stały się podwaliną całej filozofji scholastycznej, inaczej mówiąc, kamieniem węgielnym całej naszej zachodniej cywilizacyi, jak również posłużyły za podstawę dla ostatecznego utrwalenia teologji Kościoła Wschodniego w dziełach ostatniego z wielkich Ojców tegoż Kościoła — Jana Damascena, który całkowicie oparł się na dziełach św. Dionizego. On jeden dostąpił zaszczytu, że był komentowanym (w VI w. przez Jana i Grzegorza ze Scytopolis, a w VII przez św. Maksyma Wyznawcę), bo dotąd komentowano tylko księgi Pisma św. Według świadectwa tegoż Maksyma był już komentowanym w II w. przez Dionizego Aleksandryjskiego, a w r. 500 został przetłumaczony na język syryjski przez Sergiusza z Resainy.
 On stał się podwaliną dogmatyki Kościoła Wschodniego, a znaczenie jego w filozofji scholastycznej wyraża się choćby w tem, że św. Tomasz z Akwinu cytuje go w swej Summie teologicznej w 1702 miejscach! Tłumacz Dionizego, J. Dulac, powiada, że gdyby dzieła Dionizego zaginęły, mogłyby być zrekonstruowane z dzieł św. Tomasza. Nie wyprzedzajmy jednak biegu naszego wykładu i powróćmy do motywów, które mnie skłoniły zająć się dziełami św. Dionizego.
 Najpierw byłem mocno zdziwiony, że genjalny autor pierwszego systematycznego wykładu prawd chrześcijań-