Strona:Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym (Polona).djvu/275

Ta strona została przepisana.

powróciwszy do ojczyzny w Frankfurtskiej Akademji był professorem, gdy zaś Królewiecka nastała, tamtejszej rządy mu były oddane. Są w dziełach Dantyszka biskupa Warmińskiego umieszczone niektóre rytmy Sabina : umarł w roku 1560. Dzieła swoje za życia podał do druku w Lipsku roku 1558.

EOBANUS.

Eobanus Ilessus od miejsca i kraju Ilassyi, który był jego ojczyzną, tak nazwany. Urodził się szóstego Stycznia w roku 1488. Lubo go z początku do nauk Filozoficznych i Teologicznych sposobiono, powab Rymotworstwa dzielniejszym był, i jemu się razem z Krasomostwem jedynie oddał. Gdy się sława nauki jego rozpościerać zaczęła, wezwany był do Erfurtu, gdzie nauk wyzwolonych ucząc, potwierdził skutkiem dawniej powzięte o sobie mniemanie. Powołany nakoniec od Landgraffa Hassyi do rozrządzenia szkołami w Marpurgu, tamże życia dokonał w roku 1540, mając lat pięćdziesiąt dwa. Tak jak Sabina i Eobana rytmy niektóre pisane do Dantyszka biskupa Warmińskiego umieszczone między dziełami jego znajdują się. Dzieła Eobana są: Heroidum Christianorum epistolarum opus. — Elegia, Epicedia. Przełożenie Iliady wierszem łacińskim. — Bellum servile Germaniæ. — Bucolicorum. — Descriptio calumniæ. — Ad Germaniam afflictam consolatio parænetica.

SECUNDUS.

Jan Secundus urodził się w Hadze roku 1511, nazwisko swoje, jak jest podobieństwo, na wzór innych owego wieku uczonych przemienił. Sposobność a zatem i łatwość w pisaniu wydaje się w rytmach jego wielce miłych, zbyt jednak wolnych, a zatem szkodliwych obyczajności. Zbiór dzieł jego świeżo w Paryżu z drukarni Stefana Barbou wyszły, zawiera w sobie : Elegie, Rytmy różnego rodzaju, Dyalog z Lucyana, i Epigrammata.
Umarł w kwiecie młodości dwudziestego piątego roku życia.
O nim znamienity także w Rymotworstwie Teodor Beza, takowe dał zdanie.

Excelsum seu condit opus, magnique Maronis
Luminibus afficere studet;
Sive leves Elegos, alternaque carmina, raptus
Nasonis impetu canit :
Sive lyram variis sic aptat cantibus, ut se
Victum erubescat Pindarus :
Sive jocos blandesque sales epigrammate miscet,
Clara invidente Bilbili;
Unus quatuor hæc sic præstitit ille Secundus,
Secundus ut sit nemini.

« Wyborne dzieło tak kreśli, jak Maro, Elegie na
« wzór Nazona, w odach Pindarowi równa, w żarto-
« bliwych epigrammatach Marcyalisowi. Choć z nazwi-
« ska jest drugim, w istocie tak zwać się nie może. »
Rymotworcy niemieccy, równie jak i we Flandryi, po większej części rytmy łacińskie składali; pierwszy był ejaki Opitz, który wniósł ułożenie i kształt rytmów ojczystym językiem, jakoż go wskrzesicielem Rymotworstwa w Niemczech nazywają. Dzieła jego pierwsze wyszły z druku w Strazburgu roku 1624, wraz z rytmami Zingraffa, Henryka Hamiltona, Kaspra Kirchnera, Baltazara Wenatora, współczesnych, niedochodzących jednak wytworności pierwszego.

§ II.

Początki wieku XVII szacownem uczyniły u innych narodów Rymotworstwo niemieckie, gdy dzieła tym językiem pisane zaczęły być przekładane, a zatem doszły powszechnej wiadomości : jeden z najpierwszych rymotworców ten który następuje :

KANITZ.

Fryderyk Ludwik baron de Kanitz urodził się w Berlinie z zacnej pomorskiej familji, roku 1654, w pięć miesięcy po śmierci ojca. Wychowanie jego za pilnem staraniem czułej matki, i nauki w Akademiach Lipskiej i Lejdejskiej nadały mu większą rzeczy wiadomość, niż wówczas pospolicie mieli równi jemu w dostatkach i urodzeniu. Zwiedził cudze kraje, co wówczas w jego własnym największą było osobliwością, i tyle nabrał potrzebnych stanowi swojemu wiadomości, iż za powrotem był użyty od Fryderyka Wilhema Elektora Brandeburskiego do spraw publicznych; wysłany będąc do ugody między xiążęciem Brunświckim a miastem Hamburgiem, z wielkiem zdalności swojej zaleceniem wszczęte zatargi i kłótnie uspokoił. Sprawował także w Wiedniu poselstwo. Co mu też zbywało czasu od usług krajowych, łożył go na czytanie i pisanie wierszy, które po śmierci jego razem zebrane z druku wyszły. Umarł w roku 1699, mając lat czterdzieści pięć.

z Satyry o skąpym.

Harpax lichwiarz zgrzybiały, co skarby kojarzył,
Ustawicznie się na głód i na nędzę skarżył :
I miał słuszną przyczynę, bo był zawsze głodny,
Swoim, cudzym nieznośny, sobie niedogodny.
Klął złe czasy, gdy nie mógł brać od sta trzydzieści.
Gdzie oszczędność prawidłem, tam się szczęście mieści,
Gdzie złoto, tam pociecha, to jego przysłowie.

Był sędzią, zyskał wiele, a więcej łotrowie,
Bo na jego wyrokach kto nie miał, ten tracił,
Kto miał, wygrał, byleby sowicie zapłacił.
Gdy w ręku bezbożnego starca zawieszone
Święte sprawiedliwości szale, w tę szły stronę
Gdzie trzos na nich spoczywał; tworzyciel pieniędzy,
Wyschły pracą i troski, zachorował z nędzy;
I płakał, nie z boleści, nie z żalu, nie z trwogi.
Z czegóż? Drodzy lekarze, on nędzarz ubogi!
Przecież trzeba się leczyć, przyszedł zawołany,
Przyszedł nosiciel zdrowia z żałością wezwany;
A gdy choremu zdatne pigułki zgotował,
On je z złota oskrobał, dwie zjadł, a trzy schował.

HAGEDORN.

Fryderyk Hagedorn urodził się w Hamburgu w roku 1708, gdzie ojciec jego konsulem był Duńskim. Wychowanie jego było starowne, w krótkim czasie nabył