zostałych z owego wieku, iż na teatrum umyślnie sporządzonem, było wyprawione przed Karolem wielkim dzieło dramatyczne.
W dziesiątym wieku żyła Rosuita w zgromadzeniu klasztornem Ganderscheimu: tej dzieła teatralne zostały, pisane są wierszem łacińskim takim, na jakie w owych czasach zdobyć się było można, jest zaś ich siedem: « Gallicanus — Dulcilius — Callimachus — Abra-
« ham — Paphnutius — Fides, Spes, Charitas », które nazywa córkami mądrości. Dyalog, tojest, jak z tytułu poznać można, allegoryczny, wyłuszczający pobożnie zalety tych świętych przymiotów.
W roku 1322, grane było w mieście Eisenach dzieło dramatyczne dziesięciu panien ewanielicznych, a dziejopisowie owych czasów dodają, iż nieszczęściem pięciu odrzuconych tak był tknięty i przerażony przytomny margrabia Turyngji, iż wpadł w ciężką niemoc, i wkrótce życia dokonał. Nastąpiły potem krotofile zapustne: te dyalogi pozostałe oznaczają dzikość owych czasów. Najznamienitszy działacz, razem autor i aktor owych igraszek, był Hantz Rosenbluth; napisał ich sześćdziesiąt pięć.
W roku 1499, wyszedł z druku na język niemiecki przełożony Terencyusz, następnie Plautus, i Eurypidesa Ifigenia.
W roku 1598, wyszły w Antwerpji komedye Korneliusza Schonea, w których dobrą łaciną naśladował Terencyusza, i nazwał je Terentius Christianus, seu comediæ sacræ.
W roku 1739, Jan Schleygel najpierwszą tragedyą według prawideł teatralnych napisał, i była grana z powszechnem słuchaczów ukontentowaniem.
Gellert z inszych dzieł szacowny, dwie komedye Braci i Sióstr czułych napisał, trzecią Bilet loteryi.
Lessyng, o którym wyżej była wzmianka, najwięcej się przyczynił do wydoskonalenia widowisk narodowych. Jego najcelniejsze sztuki: « Sara — Sampson —
« Minna de Barnheim — Emilia Galotti. »
Weyss w tymże czasie niektóre komedye napisał, te się dotąd na teatrze niemieckim zatrzymały, i bywają częstokroć powtarzane.
Dzieło Goettego naśladujące Szekspira, Goetz z Berlichingen, wielce wzniosło sławę tego pisarza, jako i następne tegoż autora dzieła.
W teraźniejszym czasie najznamienitsi dzieł dramatycznych pisarze w Niemczech są : Inflant, Schiller i Kotzebue.
Szczęśliwsi są od innych Angielczycy w starożytności rymotworstwa swojego : ich Bardów pieśni wiernem podaniem w Szkocyi zachowane, zebrał i podał do wiadomości publicznej Macpherson. Zachowują one w sobie piętno poważnej starożytności : w zwięzłości zaś wyrazów i żywości zbliżają się do tych, których potomność u Greków za prawidła dzieł bohatyrskich bierze. Ossjana rytmy w każdym prawie narodzie przekładaczów zyskały[1].
Ten znakomity król Angielski z małej jest liczby monarchów, godnych stanu swojego. Oprócz wielu innych dobrodziejstw, któremi lud uszczęśliwił, to niepoślednie, iż on pierwszy kunszta i nauki wzniósł, i ażeby stałe miały siedliska, budował miasta, a zaś dla nauk akademią w Oxfordzie ustanowił i nadał obficie. Przykład jego był najdzielniejszą poddanym ku wydoskonaleniu pobudką. Sam się bowiem przyczynił do wzrostu nauk pisząc i tłumacząc xięgi między innemi psałterz rytmem ojczystym przełożył. Umarł w roku 899, panował lat dwadzieścia ośm.
W pierwiastkach wznoszących się w królestwie Angielskiem nauk, kwitnął Godfryd Chaucer, urodzony w Londynie w r. 1328. Rytmy jego zjednały mu tytuł znamienity Angielskiego Homera. Umarł w roku 1400, mając lat siedemdziesiąt dwa. Nagrobek jego dotąd daje się widzieć w opactwie Westminster, gdzie znamienitych mężów pospolicie złożone zwłoki bywają.
Jerzy Buchanan sławny z satyrycznych dzieł swoich, w Szkocyi się urodził. Pierwiastki życia jeko dosyć były nieszczęśliwe, zwłaszcza iż w ubóztwie urodzony nie miał sposobu nabycia wiadomości do których go chęć jego wrodzona wiodła. Przezwyciężył jednak stałością aplikacyi wszystkie przeszkody, i stawszy się mistrzem młodego hrabi de Murray, tyle dowodów wdzięcznego ucznia dobroczynności odebrał, iż się widział być w stanie dogodnym, i byłby w nim statecznie przetrwał, gdyby zbyt uszczypliwe pióro nie nadarzało mu prześladowców. Wielokrotnie unikając ich zemsty, kraj własny opuszczać musiał : lecz gdy uczeń niegdyś jego hrabia de Murray regentem Szkocyi został, przywołał do siebie Buchanana, konsyliarzem stanu uczynił, i w obfite dochody opatrzył. Umarł w roku 1582, mając lat siedemdziesiąt dwa. Dzieła jego satyryczne wielokrotnie razem zebrane wyszły, z tych znamienitsze: « Somnium — Fran-
« ciscanus — Nowe odkrycie — Paraphrasis Psalmów
« Dawidowych. — Tragedye, Iepthe. — Jan Baptista. —
« Alcest i Medea, z Eurypida przełożona. » Pisał oprócz tego historyą królestwa Szkockiego. Dialogi de Jure regni apud Scotos.
Edmund Spencer niepospolite miejsce trzyma między rymotworcami angielskimi, i lubo wówczas kwitnął,
- ↑ Niepotrzebujemy tu powtarzać cośmy wyżej powiedzieli o Ossjanie. (Przyp. Wyd.)
