Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/121

w proskrypcyą popadli, maja być przedane.» Ale do tych liczby Sex. Roscyusz nie należy. «Albo tych, którzy z orężem w ręku w szeregach przeciwników zginęli.» Ale póki trwała wojna, Roscyusz w szeregach Sylli walczył. Gdy broń złożono, w najgłębszym pokoju, wracając z wieczerzy w Rzymie zabity został. Jeżeli był prawnie zabity, przyznaję że i dobra jego prawnie przedane były: jeżeli zaś niezaprzeczoną jest rzeczą, że wbrew wszelkim nie tylko dawnym, ale i nowym prawom zabity został, pytam się, na mocy jakiego prawa lub jakiej ustawy, lub jakim sposobem dobra jego przedane były?
 XLIV. Zapytujesz, Erucyuszu, przeciw komu to mówię. Nie przeciw temu, przeciw komu rozumiesz lub chcesz żebym mówił; albo wiem Syllę od samego początku mowa moja wolnym od wszelkiego zarzutu ogłosiła, równie jak jego znamienita cnota zawsze go wolnym ogłasza. Ja powiadam że to wszystko Chryzogonus sprawił, że usnuł dzieło kłamstwa, że fałszywie Roscyusza za złego obywatela udał, że zmyślił jakoby między nieprzyjaciółmi był zabity, że posłom z Ameryi przeszkodził o tem co się stało Syllę uwiadomić. Domyślam się nakoniec że te dobra na przedaż wcale wystawione nie były, co się potem, jeżeli zezwolicie, sędziowie, okaże. Zdaje mi się iż stoi w prawie, jakiego dnia proskrypcyą i przedaż ustać mają, to jest pierwszego czerwca. Owoż w kilka dopiero miesięcy potem miało miejsce zabicie Roscyusza i mniemana dóbr przedaż. W rzeczy samej, albo te dobra nigdy nie weszły do xiąg publicznych, tak iż ten łotr śmieszniej z nas zażartował, niż nam się zdaje, albo jeżeli weszły, xięgi publiczne jakoś sfałszowane zostały; bo niewątpliwą jest rzeczą że te dobra prawnie przedane być nie mogły. Widzę, sędziowie, że przedwcześnie wdałem się w te dociekania, żem prawie zmylił drogę; bo gdy mi trzeba ratować głowę Sexta, obrzękły palec kuruję. Nie idzie mu bowiem o pieniądze, nie dba o swój pożytek, łatwo, jak mniema, zniesie ubóztwo, jeżeli od tego niegodziwego podejrzenia i zmyślonego obwinienia uwolniony będzie.
 Zresztą, proszę was, sędziowie, abyście niewiele pozostałych słów z tą myślą słuchać chcieli, że je częścią od siebie samego, częścią za Sex. Roscyuszem wymawiam. Co mnie samemu nieznośnem i niegodziwem się zdaje, i co, jak sądzę, do wszystkich się rozciąga, jeżeli temu nie zaradzicie, to od siebie samego z głębokiem uczuciem