dział ile pieniędzy Malleola z sobą przywiózł, po wielu prośbach i naleganiach wyrzekł nakoniec, milion sestercyów. Potem na dole karty swego regestru, na podkreśleniu złą wiarę jego dowodzącem, w ostatnim artykule zapisał że wyliczył niewolnikowi Chryzogonowi summę 600,000 sestercyów, odebraną w imieniu sieroty Malleola. Jak z miliona stało się 600,000, jak te 600.000 stanowią ścisły rachunek z sukcessyi, równie jak tamte 600,000 sestercyów, które z pieniędzy Kn. Karbona pozostać miały, jak policzone zostały jako wypłacone Chryzogonowi, dla czego ta summa jest na dole karty i na podkreśleniu zapisana stoi, to wy osądzicie. Chociaż zresztą 600.000 jako należytość owemu sierocie policzył, jeszcze i 5,000 dotąd nie wypłacił. Niewolnicy, odkąd został oskarżony, jedni zwróceni, drudzy wraz z ich zarobkiem i zastępcami[1] dotąd jeszcze są zatrzymani.
XXXVII. Tać jest jego piękna opieka! Oto ten, któremu swoje dzieci powierzyć możesz! Oto pamięć zmarłego przyjaciela! Oto szacunek opinii żyjących! Kiedy ci się cała Azya do łupienia i uciemiężania nadarzała, kiedy cała Pamfilia otworem na twoje łotrostwa stała, nie mógłżeś na tak znacznych poprzestać obłowach? Nie mógłżeś od opieki, od sieroty, od syna swego przyjaciela rąk powstrzymać? Już cię tu nie Sycylianie, nie wieśniacy, jak mawiasz, osaczają; nie ci co przez twoje wyroki i postanowienia są na ciebie rozjątrzeni i oburzeni: Malleola przyprowadzam, matkę i babkę jego, nieszczęśliwe niewiasty, które ze łzami oświadczyły, żeś chłopca z dóbr ojczystych ogołocił. Czego czekasz? aż Malleolus zmartwych powstanie, i od ciebie dopełnienia obowiązków opieki, spółurzędowania, przyjaźni zażąda? Wystaw sobie że stoi przed tobą i tak mówi: «Najchciwszy i najbezecniejszy człowieku! Oddaj majątek synowi spółurzędnika, jeżeli nie ten któryś zagarnął, ten przynajmniej do któregoś się przyznał. Czemu przymuszasz syna przyjaciela po raz pierwszy głos na Forum w tonie jęków i narzekania podnosić? żonę i świekrę przyjaciela, całą rodzinę zmarłego przyjaciela przeciw tobie świadczyć? czemu przymuszasz skromne i cnotliwe nie-
- ↑ Niewolnik mógł kupić ze swego zarobku, peculium, niewolnika, vicarius, który go w robotach zastępował. Stan tych zastępców gorszym był jeszcze od stanu niewolników, ich panów. Martialis powiedział o nich: Esse sat est servum; jam nolo vicarius esse.
