LV. Co następuje, w bezczelności nie ma nic równego: nałożono publicznie (bo prawo na to pozwalało) na każdego cenzora 300 denarów na statuę pretora. Było stu trzydziestu mianowanych cenzorów. Pieniądze za urząd cenzorski potajemnie dali; te zaś 39,000 denarów[1] publicznie, bez obrazy prawa na statuę złożyli. Naprzód, po co tak wielka summa? potem, dla czego cenzorowie składali się na statuę? Stanemli jakim, lub oddzielnym rodzajem ludzi jest kollegium cenzorów? Ten urząd albo miasta publicznie nadaję, albo szczególne stany, jako to, rolniki, kupcy, żeglarze. Czemuby cenzorowie więcej do tego obowiązani byli, niż edylowie? Dla onego dobrodziejstwa? więc wyznać musisz że się oń u ciebie starano, bo nie będziesz śmiał powiedzieć, że kupione zostało, żeś te urzędy nie dla dobra powszechnego, ale jako dobrodziejstwo im nadał. Gdy zaś to wyznasz, będzieli kto powątpiewał żeś ściągnął na siebie tę nienawiść u mieszkańców tej prowincyi, nie z chęci zjednania sobie popularności lub wyświadczenia dobrodziejstw, lecz dla zebrania pieniędzy? Tak tedy ci cenzorowie uczynili, jak w naszej Rzeczypospolitej czynić zwykli ci, którzy hojnym szafunkiem pieniędzy do urzędów doszli: postarali się tak swój urząd sprawować, żeby tę szczerbę w majątku swoim zapełnili. Oszacowanie majątków tak się za twojej pretury odbyło, że potrzeby publiczne żadnej gminy opatrzone być nie mogły; albowiem szacunek najbogatszych zniżyli, najuboższych podwyższyli. W rozkładzie tedy podatków takie ciężary na lud włożono, że choćby ludzie milczeli, sama natura rzeczy odrzuciłaby to oszacowanie, co samo przez się łatwo zrozumieć można.
LVI. Jakoż L. Metellus, który, kiedym ja dla poszukiwania do Sycylii przyjechał, nagle po przybyciu Letiliusza nie tylko przyjacielem Werresa, ale nawet krewnym został, widząc że jego majątków oszacowanie żadnym sposobem ostać się nie może, kazał trzymać się tego, które za pretora Sex. Peduceusza, zacnego i bezinteresownego człowieka, dokonane zostało. Byli wtenczas cenzorowie prawnie przez gminy wybrani, na których, gdyby w czem przekroczyli, kary prawami przepisane były. Ale za twojej pretury, jaki cenzor bał się prawa, które go nie obowiązywało, bo nie był podług prawa wybrany, albo twojej nagany, gdy przedawał co od ciebie kupił?
- ↑ 300 denarów czyni złotych 450; 39,000 denarów czyni złotych 58,500.
